گفت‌وگوی ایبنا با سکینه مرادی، مسئول کتابخانه ایرانشناسی مجلس شورای اسلامی؛
[1398/05/01]
مهم‌ترین وظیفه کتابخانه مجلس، کمک و پشتیبانی اطلاعاتی به نمایندگان است
درباره چگونگی امکان استفاده نمایندگان از منابع کتابخانه مجلس و چگونگی شرایط این کتابخانه برای جمع‌آوری و آرشیو منابع، گفت‌وگویی با سکینه مرادی، مسئول کتابخانه ایرانشناسی مجلس شورای اسلامی انجام گرفته است که در ادامه می‌خوانید.
لطفا یک تاریخچه و معرفی اجمالی از کتابخانه ایرانشناسی(شماره2) مجلس شورای اسلامی بفرمائید.
کتابخانه شماره 2 (سنای سابق) مجلس شورای اسلامی که در حال حاضر به کتابخانه ایرانشناسی معروف است. در پی تأسیس مجلس سنا در 20 بهمن 1328، به ابتکار و علاقمندی سید حسن تقی زاده رئیس وقت این مجلس، به طور موقت در کنار مجلس شورای ملی واقع در میدان بهارستان، در دو اتاق کوچک، با هدف ایجاد کتابخانه‌ای تخصصی در زمینه ایرانشناسی و اسلام‌شناسی، به منظور بهره‌برداری نمایندگان، با حدود 500 جلد کتاب شکل گرفت. بعد از 30 سال این کتابخانه گسترده‌تر میشود و بعد از انقلاب، استفاده از کتابخانه برای همه محققان و پژوهشگران آزاد میشود و همه می‌توانند از این کتابخانه استفاده کنند و در حال حاضر با ارائه کارت ملی در خدمت مراجعه کنندگان است.
این کتابخانه دارای مجموعه‌ها و منابع ارزشمند، کمیاب و بی‌نظیری مشتمل بر کتابهای چاپی فارسی و عربی، کتابهای چاپ سربی و سنگی، کتابهای خارجی به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، ترکی، روسی و ... ، نشریات ادواری تخصصی فارسی، عربی و خارجی که از بی‌نظیر‌ترین مجموعههای سازماندهی شده در مراکز آرشیوی داخل کشور میباشد، نقشه‌های جغرافیایی بسیار نایاب و ممتاز مربوط به ایران، کشور‌های شرقی و دنیای اسلام و مشروح مذاکرات دوره ملی، سنا، مؤسسان و اسلامی است.
در این کتابخانه گنجینه‌ای از سفرنامههای خارجیان درباره ایران به زبانهای انگلیسی، فرانسوی، آلمانی و ایتالیایی، لاتین، ترکی، روسی و غیره نگهداری میشود که از مجموعههای بسیار ارزشمند کتابخانه ایرانشناسی محسوب میشود.
بخش ایرانشناسی کتابخانه مجلس چه تعداد کتاب و مجله دارد؟
در حال حاضر حدود 80000 کتاب فارسی، عربی و خارجی و 764 عنوان مجله و روزنامه قدیمی فارسی، عربی و خارجی در کتابخانه ایرانشناسی نگهداری میشود که در سالهای اخیر به عللی از جمله وضعیت دلار اشتراک تعداد زیادی از این مجلات قطع شده و ما تلاش میکنیم نسخه دیجیتال را تهیه کرده و در اختیار پژوهشگران قرار دهیم. قابل ذکر است تهیه منابع از جمله کتابها در زمان برگزاری نمایشگاه کتاب تهران توسط بخش فراهم‌آوری انجام میشود. علاوه بر خرید، منابع این کتابخانه از طریق اهدا و مبادله جمع‌آوری میشود. از دیگر منابع این کتابخانه حدود 80 نقشه فارسی و خارجی، حدود 2272 مقاله فارسی و خارجی در زمینه مطالعات ایرانشناسی است که تعدادی از مقالات خارجی همراه با چکیده به فارسی در سایت کتابخانه قابل بازیابی میباشد.
کتابخانه ایرانشناسی روزانه چه تعداد بازدید کننده دارد؟
کتابخانه ایرانشناسی مجلس مراجعان خاص خود را دارد. بیشتر پژوهشگرانی که به ما رجوع می‌کنند به دلیل استفاده از کتابهای خارجی است که در دیگر کتابخانه‌ها قابل دسترسی نیست. این کتابخانه در حدود 15 الی 20 نفر مراجعه کننده در روز دارد و تعدادی از آنها درخواست‌های خود را به صورت غیرحضوری ارسال نموده و فایل دیجیتال آن را دریافت مینمایند.
توضیحی در مورد مهم ترین فعالیت های اخیر کتابخانه ایرانشناسی بیان کنید.
- جابه جایی و تغییر دکوراسیون و گسترش سالن مطالعه و امکانات آن از جمله خرید میز و صندلی جدید جهت راحتی و رضایت پژوهشگران،
- وجین منابع غیرمرتبط و تکراری،
- تهیه فهرست مراکز مهم ایرانشناسی داخل و خارج کشور و ارسال دعوتنامه به بعضی از این مراکز داخل کشور جهت بازدید از کتابخانه و انعقاد تفاهم نامه با آنها،
- تهیه فهرستی از سفرنامههای خارجی موجود در کتابخانه ایرانشناسی، اسکن این منابع و تهیه کسری سفرنامهها از کتابخانههای مهم کشور و مکاتبه با آنها جهت تکمیل این مجموعه،
- ادامه اسکن منابع جهت ایجاد کتابخانه دیجیتالی،
- شناسایی منابعی که نیاز به مرمت و صحافی دارند، جهت جلوگیری از فرسودگی منابع،
- همکاری با بخش آموزش مجلس جهت شناسایی و خرید منابع مرتبط با قانونگذاری و حقوق پارلمانی برای نمایندگان.
نمایندگان مجلس چقدر به کتابخانه مجلس رجوع می‌کنند؟
بیشتر مراجعه نمایندگان به صورت غیرحضوری است، هر چند کتابخانه تلاش میکند جهت اطلاع‌رسانی به نمایندگان به صورت حضوری و غیرحضوری منابع موردنیاز آنها را فراهم کرده و اطلاعات لازم را در اسرع وقت به دستشان برساند. در چند سال اخیر توجه بیشتری به فراهم‌آوری منابع موردنیاز نمایندگان خصوصاً در حوزه پارلمان و قانونگذاری شده است.
کدام مراکز تحقیقاتی می‌توانند در تصمیم‌گیری به نمایندگان مجلس کمک کنند؟
مجلس شورای اسلامی سه بازوی توانمند دارد: کتابخانه، مرکز پژوهش‌ها و مرکز تحقیقات اسلامی مجلس. وظیفه مرکز تحقیقات اسلامی مجلس، تطبیق قوانین مصوب مجلس با دستوارت و احکام شرعی است و حوزه مربوطه مأموریتی آن، عبارتند از نظریه‌پردازی و الگوبرداری در خصوص نسبت فقه، قانون و بررسی اسلامیت قوانین در حال تصویب یا مصوب است. مرکز پژوهش‌های مجلس یکی از مراکز مهم تحقیقاتی ایران است و تاثیرگذاری مستقیم بر روی طرحها و لوایح دارد. وظیفه این مرکز، پژوهش‌های علمی لازم جهت استفاده در برنامهریزیها و تصمیمات حقوقی و فناورانه است.
در کنار این دو، کتابخانه مجلس به عنوان مرکز علمی مهم و گنجینه میراث فرهنگ و تمدن اسلام و ایران است و از شهرت و اهمیت بالایی در داخل و خارج از کشور برخوردار است که نخستین و مهم‌ترین وظیفه آن کمک و پشتیبانی اطلاعاتی به نمایندگان است. امید است که با توجه بیشتر به این سه بازوی توانمند و همچنین همکاری آنها با یکدیگر قویترین پشتوانه اطلاعاتی در حوزه قوانین و پارلمان فراهم گردد.
منابعی که در مخزن کتابخانه ایرانشناسی نگهداری می‌کنید، در شرایط استانداردی هستند؟
تا حد امکان سعی میکنیم نگهداری کتابها و منابع براساس استاندارد باشد. از نظر تهویه، سیستم سرمایش و گرمایش مشکلاتی وجود دارد که امیدواریم با تکمیل ساختمان جدید و انتقال منابع به آنجا مشکلات برطرف گردد.
کتابداران کتابخانه ایرانشناسی مجلس آیا در شرایط کاری مناسبی هستند؟
کتابخانه ایرانشناسی قبل از ریاست حجت الاسلام والمسلمین جناب آقای عماد در چارت سازمانی جایگاهی نداشت اما پس از تدوین چارت مصوب و ایجاد جایگاه سازمانی و همچنین تشکیل کارگروه ایرانشناسی در بخش پژوهش کتابخانه، مورد توجه بیشتری قرار گرفته است.
از مشکلات این روزهای کتابخانه ایرانشناسی بگویید.
از نظر جمع‌آوری و آرشیو منابع، تهیه مجلات خیلی مهم است. برخی مجلات خارجی داریم که در کتابخانه ایرانشناسی به طور مستمر خریداری می‌شد اما به دلیل وضعیت اقتصادی و قیمت بالای دلار خریداری آنها مشکل شده است مجلاتی مانند Iranian Studies-Journal Asiatique -the American Oriental Society- Orientalische Literaturzeitang و ... . مساله دوم کمبود فضا و مکان برای منابع است، امیدواریم ساختمان جدید هرچه زودتر ساخته شود تا این مشکل هم حل شود.