دنیای کتاب
[1399/10/22]
فرهنگ مردمی: آثار مولوی
کتاب فرهنگ مردمی: آثار مولوی: کلمه، تعبیرات و افاده‌های زبان گفتگوی فارسی دری-تاجیکی مردم خراسان و ماوراءالنهر در آثار مولانا جلال‌الدین بلخی
کتاب فرهنگ مردمی: آثار مولوی : کلمه، تعبیرات و افاده‌های زبان گفتگوی فارسی دری-تاجیکی مردم خراسان و ماوراءالنهر در آثار مولانا جلال‌الدین بلخی به نگارش حیات نعمت سمرقندی؛ انتشارات لوح فکر؛ 389 ص. ؛ شمارگان 500 نسخه؛ نوبت چاپ اول 1399؛ قیمت 65000 تومان روانه بازار گردید.
حیات نعمت سمرقندی، چامهسرای زبان اهل سمرقند و رئیس مرکز فرهنگی تاجیکان ازبکستان در سمرقند است. وی در کودکی دچار معلولیت شد . پس از فروپاسی اتحاد جماهیر شوروی وی یک هفته تمام در مرکز شهر سمرقند برای زبان فارسی گرسنهنشینی کرد و مجله پارسی زبان " آواز سمرقند" ارمغان همین دوره است. او و چند تن از چهره‌های فرهنگی ازبکستان برای انتشار روزنامه‌ای در سمرقند کوشش بسیار نمودند و سرانجام پس از مدتی دولت وقت ازبکستان به وی و همراهانش اجازه داد اولین روزنامه فارسی را با خط سیریلیک به نام "آواز سمرقند" منتشر کنند. از حیات نعمت سمرقندی کتاب‌هایی چون "سپهر آرزو"، " شیر، شعر، شیر" و "تاجیکم از کجایی تا به کجا" به چاپ رسیده است. اشعار او اغلب اعتراضی است و او را یکی از روشنفکران مبارز تاجیک در تمامی آسیای میانه و روسیه میدانند. لازم به ذکر است که حیات نعمت از بهترین مترجمان آثار سعدی به زبان ازبکی است. متاسفانه سال‌هاست که چاپ آثارش در ازبکستان ممنوع است.
کتابی که پیش روی شماست، مجموعه‌ای است از ترکیبات و افاده‌های زنده گفتگوی فارسی دری - تاجیکی مردم خراسان و ماوراءالنهر در آثار مولانا جلال‌الدین بلخی اثر حیات نعمت سمرقندی. در پیشگفتار از زبان ویراستاران کتاب آمده :درباره این کتاب، بسیار شنیده و خوانده بودیم و همین امر یکی از انگیزه‌های ما بود برای سفر به سمرقند در ازبکستان و راه یافتن به حضور استاد مثنوی پژوه «حیات نعمت سمرقندی» و آگاهی از چگونگی گردآوری این مجموعه و توضیحات نامبرده درباره واژه‌ها و ترکیباتی که در کتاب آورده‌اند. در نوروز سال 1397 این توفیق به دست آمد و ما راهی سمرقند شدیم و سعادت دیدار این استاد بزرگ و دیدن مراسم باستانی نوروز در سمرقند نصیبمان شد. استاد وقتی پیشنهاد ما را برای ویرایش و چاپ شنید با روی باز پذیرفتند و کتاب را در اختیارمان گذاشتند.
هدف ایشان از نوشتن این کتاب این بوده که معنی واقعی واژه‌هایی را که در مثنوی آمده و درفرهنگهای ما از جمله" فرهنگ معین" و "فرهنگ عمید" یا معنی نشده و یا معنی جز آن که مورد نظر مولانا بوده نوشته شده است، بیان کند. اغلب واژه‌هایی که استاد حیات نعمت در مجموعه خود آورده بودند به همان مفهوم در فرهنگ‌های فارسی آمده است پس آن واژها حذف شدند و چون در ویرایش دسترسی به استاد حیات نعمت میسر نبود ویراستاران تنها با مراجعه به" مثنوی معنوی" و "دیوان شمس تبریزی" و فرهنگ‌های" معین "و "عمید" این کتاب ویرایش کردند که امید است مورد توجه محققین و پژوهشگران قرار گیرد.
کتاب حاضر با شماره بازیابی 597746 در کتابخانه مجلس موجود و قابل دسترسی محققین و پژوهشگران گرامی میباشد.
مریم نوری کارشناس روابط عمومی و امور بین‌الملل