0.0 (0)

بررسی مفهومی و راهبردی مکانیزم ماشه  

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، 23 نشست از سلسله‌ نشست‌های «دوشنبه‌های اندیشه» در سال 1399 برگزار شد.

این نشست‌ها به منظور ایجاد فضایی اندیشگاهی و با نقد و بررسی دیدگاه‌های راهبردی در مسائل حاکمیتی، به‌ویژه حوزه تقنین و قانون‌گذاری  از مرداد ماه سال 1399، در سالن ایران‌شناسی این مرکز آغاز شده است.

نشست چهارم با موضوع «بررسی مفهومی و راهبردی مکانیزم ماشه (اسنپ بک)» روز دوشنبه هفدهم شهریورماه 1399 برگزار شد. ارائه دهنده نشست آقایان دکتر براتی از اندیشکده راهبردی ایتان و دبیر نشست دکتر علیرضا معاف بودند.

در ابتدای نشست، دکتر براتی طرح بحث نموده و به اهمیت مکانیزم ماشه توجه داده و به تبیین اجمالی نسبت جمهوری اسلامی با آن می‌پردازند. مکانیزم ماشه (Snapback) از جمله بنیادی‌ترین مسائل اخیر و خطیر کشور بوده که نحوۀ تعامل هوشمندانه با آن تاثیری درخور بر فضای مدیریتی، سیاسی و اقتصادی کشور می‌گذاشت. مکانیزم ماشه، فرآیندی است تعریف شده برای طرفین برجام که به گاهِ مشاهدۀ عدم پایبندی به تعهدات، امکان اقامۀ ادله بر شکایت از طرفِ مقابل در کمیسیونی مشترک فراهم آمده باشد. آمریکا در تاریخ 30/05/99 با ارائه‌ی نامه‌ای رسمی به سازمان ملل اسنپ­‌بک را آغاز نمود. از این رو لزوم تعیین نسبت و واکنش نظام جمهوری اسلامی با این کنش‌گری برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های مکنون در این فرآیند ضروری می‌نمود. مناقشه‌ای میان گروه‌های متعدد بر توانایی یا عدم توانایی آمریکا در فعال نمودن اسنپ­‌بک درگرفت.

درصورت باورمندی به توانایی او لاجرم قائل به حضور آمریکا به عنوان عضوی از برجام بوده‌ایم. اما هدفی که ما در پی آنیم، ایجاد توقف در تعهدات برجامی است؛ دلایلی چند بر این چشم‌انداز مترتب است نظیر: «وضع هرگونه تحریم در هر سطحی نقض برجام بوده و دولت موظف است که فعالیت‌های برجام را متوقف کند، که مکرراً رخ داده»، «عدم دریافت امتیاز از اجرای برجام»؛ ثمرۀ خوانش مثبت‌پندار از اجرای برجام، ایجاد تعهدی یک طرفه برای ایران و پرسود برای طرف مقابل خواهد بود که نه‌تنها برای ما امتیازی ندارد بلکه کلی هم ضرر دارد. نگرشی واقع‌بینانه نشان از آن دارد که آمریکا از برجام دو سال و نیم است خارج شده و اسنپ‌بک هم انجام داده و قطعنامه‌های شورای امنیت را علیه ایران برگردانده است و بر طبق قطعنامه ۲۲۳۱ به صورت رسمی و قانونی امکان کنارگذاری تعهدات داشته، حال آنکه ایران به نحوی حقوقی و قانونی مجبور به اجرای تعهدات است. پیشنهاد تک‌سناریویی از این قرار است که مجلس تا قبل از اتمام بازۀ زمانی انجام پروسه اسنپ­‌بک، طرحی را مصوب کند که بر پایه‌ی آن دولت موظف گردد در صورت بازگشت قطعنامه‌ها، تمام تعهدات برجام را متوقف نماید. گفت‌وگویی میان اندیشمندان حاضر در جلسه صورت پذیرفت که برخی باورمند بوده که از رهگذر این پروژه، پایان‌دهی به اجرای تعهدات نیز با عنوان «خروج از برجام» به طرف مقابل القا نمی‌گردد. از این روست که لزوم بهره‌گیری از فرصت الهی و طلایی اسنپ بک آمریکا برای جمهوری اسلامی ضروری می‌نماید.