0.0 (0)

گزارشی از نشست رونمایی و معرفی دفتر پنجم متون ایرانی  

به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، نشست «مجموعه‌سازی رسائل کوتاه خطی (معرفی و رونمایی از متون ایرانی)»، در سالن استاد مطهری سرای اهل قلم مستقر در سی و دومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، برگزار شد.

دیروز دهم اردیبهشت‌ماه 1398، نشست «مجموعه‌سازی رسائل کوتاه خطی (معرفی و رونمایی از متون ایرانی)»، ساعت 30/11 ـ 30/12، به سخنرانی دکتر مهدی رحیم‌پور و دکتر جواد بشری و با حضور حجت‌الاسلام سیدعلی عماد؛ رئیس کتابخانه، ‌موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، آیت‌الله دکتر احمد مبلغی؛ رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و جمعی از پژوهشگران حوزه‌های علوم انسانی و اسلامی، در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

در ابتدای جلسه، دکتر رحیم‌پور در مورد پیشینه مجموعه‌سازی رسائل خطی در ایران و جهان اسلام توضیحاتی داد و نمونه‌های مشهور آن را چنین برشمرد: «مجموعه سفینه تبریز، یکی از مشهورترین مجموعه‌های رسائل کوتاه است. در دوره معاصر نیز استادان ایرج افشار و نجیب مایل هروی در این حوزه به طور جدی کار کرده‌اند. کتابخانه مجلس نیز با چاپ نشریات پیام بهارستان، اوراق عتیق، ‌نامه بهارستان و متون ایرانی، در این حوزه فعالیت خوبی داشته است.

پیشگام این مهم، استاد وحید دستگردی است که تقریباّ در هر شماره «مجله ارمغان» یکی از این رساله‌ها را منتشر کرده است. جام‌جم اوحدی، دیوان ابوالفرج رونی و دیوان عبید زاکانی از نمونه‌‌های این رساله‌هاست که برای نخستین بار در ضمیمه مجله ارمغان منتشر شده است.

بعدها استاد ایرج افشار در مجله «ایران زمین» نیز تلاش‌های قابل ستایشی در این زمینه داشت و تعداد قابل‌ ملاحظه‌ای از این رساله‌ها را در طول سی سال به طور منظم در مجله خود منتشر کرد.

بعدها گنجینه بهارستان و میراث بهارستان را کتابخانه مجلس منتشر کرد و بنیاد پژوهش‌های آستان قدس نیز «مجموعه رسائل فارسی» را به همت استاد نجیب مایل هروی در 12 دفتر منتشر کرد که بیش از 200 رساله در آن چاپ شد.

استاد دکتر رسول جعفریان نیز «میراث اسلامی ایران» را در 10 دفتر چاپ کردند که بیش از 200 رساله را شامل می‌شود.

در انتها «متون ایرانی» از سال 1390 و به حمایت ریاست وقت کتابخانه مجلس انتشارش آغاز و اکنون دفتر پنجمش منتشر شده است.

رحیم‌پور در مورد متون ایرانی نیز گفت:  متون ایرانی انصافاً از مهم‌ترین مجموعه‌های رسائل کوتاه در دهه اخیر است. به همین دلیل از کتابخانه مجلس خواهشمندم این کار را متوقف نکنند و جلدهای بعدی متون ایرانی با سرعت بیشتری چاپ شود. انشاءالله در یکسان بودن مجلدات این مجموعه نیز دقت بیشتری شود و همه جلدهای این مجموعه، به صورت یک شکل منتشر شود.

پس از این، نوبت به جمع‌آوری کننده مجموعه، ‌دکتر جواد بشری رسید. او در ابتدا از دست اندرکاران امور پژوهشی کتابخانه مجلس و برگزار کنندگان جلسه تشکر کرد و د رمورد پیشینه رسائل کوتاه،‌ در تکمیل سخنان رحیم‌پور گفت:

اینکه رسائل کوتاه در مجموعه‌های مشخصی چاپ شوند، به نظر ضروری می‌رسد، زیرا از انتشار رسائل پراکنده به راحتی نمی‌توان مطلع شد. برای مثال مرحوم مینوی در نشریه دانشگاه مشهد، صاحبیه سعدی را چاپ کرده‌اند اما چون در مجموعه مختص رسائل خطی چاپ نشده، کمتر مورد اطلاع قرار گرفته است.

بشری گفت: به طور کلی تعداد مجموعه‌هایی که رسائل کوتاه خطی را دربرگیرد، در حال حاضر زیاد نیست و فقط کتابخنه مجلس هم با انتشار مجلات تخصصی پیام بهارستان و نامه بهارستان و هم با انتشار متون ایرانی، از این کار حمایت می‌کرد.

دکتر جواد بشری در ادامه به معرفی «متون ایرانی» پرداخت و گفت: متون ایرانی، مجموعه‌ای از رساله‌های فارسی و عربی دانشوران ایرانی است که از آغاز دوره اسلامی تا پایان عصر تیموری تألیف شده‌اند. پیش از این، چهار دفتر از این مجموعه منتشر شده بود و دفتر پنجم آن نیز امسال چاپ شده است. در دفتر پنجم متون ایرانی که اکنون منتشر شده، قدمت آثار از دفترهای دیگر بیشتر است و همه رسائل این دفتر، متعلق به پیش از قرن هفتم است. محققان می دانند که متون با این قدمت کم است و به سختی به دست می‌آیند.

بشری در معرفی دفتر پنجم متون ایرانی که به تازگی منتشر شده است، گفت: دفتر پنجم با ترجمه‌ای از جزء پنجم قرآن آغاز می‌شود که متعلق به اواخر قرن پنجم است و با دو چاپ عکسی که یکی متنی از رشیدالدین وطواط در حوزه علوم قرآنی است و دیگری سراج العقول با مقدمه استاد حسن انصاری، پایان می‌پذیرد.

پس از این، حجت الاسلام سیدعلی عماد، رئیس کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، توضیحات در مورد وضعیت پژوهش و نشر در کتابخانه مجلس داد و گفت: کتابخانه مجلس یک مرکز فرهنگی و پژوهشی به شمار می‌آید و تا سال‌ها پس از افتتاحش که هنوز کتابخانه ملی نبوده،‌ جایگاه کتابخانه ملی کشور را داشته است. به این ترتیب،‌کتابخانه مجلس دو وجه دارد که یکی در جایگاه کتابخانه جامع ملی است و دیگری کتابخانه‌ای در خدمت مجلس شورای اسلامی.

به همین دلیل،‌ دو حوزه مأموریتی نیز در کتابخانه مجلس وجود دارد. با این تفاسیر، در حوزه پژوهش نیز باید هم در حوزه پارلمانی کار کنیم و هم در حوزه تراثی تلاش کنیم منابع عظیم و ارزشمند خطی که در اختیارمان است، منتشر کنیم. به همین دلیل در دو سال اخیر،  کنار گروه پژوهشی تصحیح و تحقیق، دو گروه پژوهشی با عناوین مطالعات پارلمان و مطالعات اسنادی و موزه‌‌ای شکل گرفت که این دو گروه اخیر در حوزه مجلس شورای اسلامی فعالیت خواهند کرد.

در انتهای جلسه، آیت‌الله دکتر مبلغی؛ رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی، به سخنرانی و معرفی دو جلد از منشورات جدید مرکز پژوهش‌های اسلامی مجلس شورای اسلامی، با عناوین «فقه، قانون و واقعیت‌های اجتماعی» و «احکام و مبانی فقهی نمایندگان» پرداختند و از این دو اثر نیز رونمایی شد.