جلسه 92 صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه 21 بهمن ماه 1333  

مشروح مذاکرات مجلس شورای ملى، دوره ‏18

 

 

جلسه 92

صورت مشروح مذاکرات مجلس روز پنجشنبه 21 بهمن ماه 1333

 

فهرست مطالب:

1- تصویب صورت‌مجلس‏

2- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقاى مرآت اسفندیارى‏

3- سؤال آقاى مهندس اردبیلى راجع به طرد مستخدمین خائن و عمران و بازگشت اهالى شهرستان‌ها و جواب آقاى معاون نخست‌وزیر

4- سؤال آقاى عمیدى نورى راجع به حقوق معلمین و جواب آقایان وزیر دارایی و وزیر فرهنگ‏

5- سؤال آقاى اردلان راجع به عوارض چاى و جواب آقاى معاون بازرگانى وزارت اقتصاد ملى‏

6- جواب آقاى وزیر دارایی در مورد سؤال آقاى کریمی ‌راجع به بدهکاران مالیاتى بیش از پانصد هزار ریال‏

7- تقدیم سه فقره سؤال به وسیله آقایان: شیبانى- خلعتبرى و دکتر جزایرى‏

8- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون اقتصاد ملى راجع به تحصیل اعتبار از دولتین آمریکا و انگلستان‏

9- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه

 

مجلس دو ساعت و ده دقیقه قبل از ظهر به ریاست آقاى رضا حکمت تشکیل گردید.

1- تصویب صورت‌مجلس

رئیس- صورت غائبین جلسه پیش قرائت می‌شود

(به شرح زیر قرائت شد)

غائبین با اجازه آقایان: دکتر عمید، مرتضى حکمت، مشایخى، دکتر مشیر فاطمى، اورنک، عبدالرحمن فرامرزى کریمى، سلطانى، امامی‌خویی،

غائبین بی‌اجازه- آقایان: اریه- سرمد- کیکاوسى

دیرآمدگان و زودرفتگان با اجازه آقایان: غضنفرى، خلعتبرى، تربتى، امیرتیمور کلالى، احمد صفائى، سنندجى صفارى، برومند، جلیلوند، دولت آبادى، پیراسته، معین‌زاده، سعیدى، میراشرافى، دکتر وکیل، خاکباز، ایلخانى‌زاده، اخوان، بهادرى،

دیرآمدگان و زودرفتگان بی‌اجازه آقایان: دکتر حمزوى- کى‌نژاد- مهندس ظفر- کاشانیان- دهقان- دکتر پیرنیا- نقابت.

رئیس- نسبت به صورت‌مجلس نظرى نیست؟ آقاى صدقى

صدقى- عرض کنم در صورت‌جلسه نوشته شده که یک نفر در زندان مصدق با سپهبد زاهدى ملاقات کرده و آن آقاى مکى بود و ملاقات هم براى این بود که پیشنهادى از طرف آقاى دکتر مصدق که مبنى بر این بود که سفارت کبراى ایران را قبول کنند بدهد بنده با تأیید این‌ که مکرر از طرف آقاى دکتر مصدق به تیمسار زاهدى پیشنهاد شده بود که سفارت را قبول کنند این اظهارات را تکذیب می‌کنم براى این‌که بنده و آقاى صادق نراقى آن جلسه حضور داشتیم و چنین سؤال و جوابى نشد

رئیس- آقاى پورسرتیپ

پورسرتیپ- پیشنهادى است به امضاى قریب بیست و دو سه نفر از آقایان راجع به این‌که اضافه اعتبار وزارت کشور را امروز در دستور بگذارند ‌

رئیس- این‌ها را در دستور که وارد شدیم لطف کنید. در صورت‌مجلس نظرى نیست؟ (اظهارى نشد) صورت‌مجلس جلسه قبل تصویب شد

2- تقدیم یک فقره سؤال به وسیله آقاى مرآت اسفندیارى‏

رئیس- آقاى مرآت اسفندیارى

مرآت اسفندیارى- سؤالى است از وزیر فرهنگ راجع به اجراى قانون حقوق معلم که تقدیم می‌کنم‏

رئیس- آقاى غضنفرى

غضنفرى- عده‌ای از کارمندان وزارت دادگسترى عریضه‌ای دارند که تقدیم مقام ریاست می‌کنم‏

3- سؤال آقاى مهندس اردبیلى راجع به طرد مستخدمین خائن و عمران و بازگشت اهالى شهرستان‌ها و جواب آقاى معاون نخست‌وزیر

رئیس- لطف بفرمایید. سؤالات مطرح است. آقاى مهندس اردبیلى

مهندس اردبیلى- سؤالى که بنده از دولت کرده‌ام (جمعى از نمایندگان- بلندتر بفرمایید) و تصور می‌نمایم تمام آقایان با من هم‌عقیده میباشند و در این سؤال خدا را گواه می‌گیرم که جز انجام وظیفه نمایندگى و بدون ریب و ریا بود می‌خواهم دولت را متوجه معایب کار نموده و در این امر حیاتى که بقای کشور بسته به آن است ارشاد نمایم و منظورى نداشته و ندارم (احسنت) این سؤال بسه قسمت متمایز تقسیم می‌شود:

اول- دولت نسبت به طرد دزدان و رشوه‌خواران و خائنین از دستگاه دولتى (اعم از وزارتخانه‌ها و ادارات چه تصمیمی‌گرفته)

دوم- راجع به عمران و آبادى شهرستان‌ها چه اقدامی ‌شده‏

سوم- نسبت به برگرداندن اهالى شهرستان‌ها به شهرهاى خود چه ‌امتیازى قائل شده

در قسمت اولى به طوری که آقایان محترم می‌دانند این سؤال در ششم تیرماه بوده و در این مدت باید اذعان نمود که نسبت به مأمورین دزد و خائنین آذربایجان اقدام کرده و از این منطقه حساس این کرکس‌ها را دور ساخته‌اند وعده باقی‌مانده انتظار داریم آن‌ها را نیز بزودى بردارند

+++

و باید این مأموریان که به آذربایجان رفته‌اند و مورد اطمینان دولت می‌باشند متوجه شوند که به هر نحوى شده به اصلاح ادارات و مأمورین زیر دست خود بپردازند و بدانند که ایشان خادم ملت هستند و باید رویه خادم و مخدومی‌ را مراعات نمایند من شخصاً معتقد هستم که در دستگاه دولتى اشخاصى با ایمان و شریف و درستکار مثل دکتر مؤید حکمت معاون وزارت بهدارى و امثال ایشان به قدر کافى وجود دارد و شاید اگر توجه خوبى بشود دولت می‌توان د با تشویق از وجود آن‌ها استفاده کاملى بکند و در مقابل اشخاص بدسابقه و دزد نیز وجود دارد که عمده سبب خرابى وزارتخانه‌ها و ادارات دولتى شده‌اند و شاید دولت هم از سابقه آن‌ها بهتر اطلاع دارند و عده زیادى از آن‌ها ظاهراً مورد تعقیب دستگاه‌هاى قضایى هستند ولى باطناً مشغول کار خود می‌باشند و اگر به سوابق امر دقت شود صدى پنجاه بودجه مملکتى بدون شک به جیب این قسم دزدان می‌رود

1- من این عرایض را می‌کنم و در صورت‌جلسه مجلس ضبط می‌شود اگر اقدام نشود روزى خواهد رسید که مشاهده خواهند کرد عواید نفت نیز از بین رفته و قرضى هم که شده به هیچ‌وجه صرف عمران و آبادى نشده چیزى که براى ملت ایران باقى مانده تنها قرض سنگین است و بس و الّا اگر اصلاحات اساسى بشود و این قسم اشخاص برکنار شوند و جلو حیف و میل‌ها گرفته شود قرض نمودن هم مانعى نداشته نفع بیشترى عاید مملکت می‌گردد. به عقیده من دولت خدمتگذار به هر نحوى شده قبل از اقدام به هر کار تولیدى و یا عمرانى باید آن‌ها را بیرون بریزد و از شر آن‌ها ایمن شود آیا می‌دانید چرا دولت در تمام کارهایی که انجام می‌دهد ضرر می‌بیند تاجر خوب که ضرر نمی‌کند صنعتگرى که اصلاً ضرر ندارد این قسم مأمورین هستند که مشکلاتى براى دولت‌هاى وقت فراهم می‌نمایند در این باب امیدوارم اقدامات اساسى به عمل آید.

 قسمت دوم عمران شهرستان‌ها- لابد آقایان محترم ملاحظه می‌فرمایند و از حوزه‌هاى انتخابى اطلاع دارند در قسمت عمران و آبادى شهرستان‌ها توجهى نشده تمام راه‌ها خراب است برق وجود خارجى ندارد تلفن به شکل عهد اختراع است آب نیست زندگى مشکل شده کار وجود ندارد و همه سیل‌آسا به تهران هجوم می‌آورند و اگر یک مشت اشخاص نجیب و صبور خداشناس و با ایمان در شهرستان‌ها باقى مانده‌اند انتظار دارند که دولت‌ها به ایشان ترحم نموده و از این منجلاب بدبختى نجات دهند.

قسمت سوم- دولت نسبت ببر گرداندن اهالى به شهرستان‌ها چه‌ امتیازى قائل شده آقایان محترم توجه فرمایید تاجر یا هر شخص عادى هر کجا که رفاه و آسایش و زندگى و سهولت در امر تجارت و غیره وجود داشته باشد بالطبع به آن محل خواهد رفت در تهران که می‌شود گفت تمام شهرستان‌ها را خراب و تهران را آباد کرده‌اند تمام وسایل تجارتى و عمرانى و تولیدى و غیره موجود است کمیسیون ارز در تهران بانک ساختمانى در تهران بانک رهنى در تهران و همچنین بانک‌هاى کشاورزى و بازرگانى و پارس و بانک صادرات معادن واردات بانک چه و چه تماماً در تهران تمرکز یافته و اگر دو سه بانکى مثل کشاورزى و رهنى و ملى در شهرستان‌ها اسماً وجود دارد خودشان در شهرستان‌ها دایر هستند ولى اعتبارش در تهران است (صحیح است) پولى در شهرستان‌ها وجود ندارد من شنیده‌ام که 75 درصد سرمایه‌هاى بانک‌ها در تهران مصرف شده و اگر هم باشند به قدرى مشکلاتى فراهم می‌نمایند که قرض کننده پشیمان می‌شود و یا نصف قرض مورد تقاضا به دستش نمی‌رسد و علاوه بر بانک‌هاى موجود در مرکز هزاران امتیازات در تهران وجود دارد که مردم شهرستان‌ها از استفاده آن محروم می‌باشند و این اجحاف به قدرى بى‌رحمانه است که حتى مأمورینى دولت حاضر نیستند به شهرستان‌ها که فاقد زندگى و کار می‌باشند بروند و کارها که تماماً در تهران تمرکز یافته و همه اذعان به این امر دارند به طوری که اغلب مأمورین مرکز‌نشین ساعت ده مشکل ساعت نه در سر کار حاضر می‌شوند و ساعت 1 باز هم مشکل 2 از وزارتخانه و ادارات و بنگاه‌هاى دولتى خارج می‌شوند و بعد از ظهر و صبح‌ها دنبال کارهاى شخصى می‌روند حتى از یک نفر مأمورینى عالی‌رتبه شنیدم قسم می‌خورد که مأمورینى داریم که در بیرون معامله خرید و فروش اتومبیل و هزاران کارها می‌نمایند و از دولت هم حقوق می‌گیرند و علاوه بر این فرصت وقت، دولت به مأمورین مرکزنشین خانه‌هاى ارزان‌قیمت و خوار و بار به قیمت تمام شده و پوشاک و هزاران امتیازات قائل است که بکلى مأمورین شهرستان‌ها محروم می‌باشند با این وضع کدام دیوانه حاضر می‌شود به شهرستان‌ها که به گورستان تبدیل شده برود مادامی که دولت بین شهرستان نشین‌ها و مرکزنشین‌ها فرق زیادى قائل بشود و وسایل راحتى آن‌ها را چه از حیث مأمورین و مجازات خاطئین و چه از حیث امنیت قضایی و امتیازات بانکى و تسهیل در امر تجارت و فراهم نمودن وسایل کشاورزى و غیره و غیره فراهم نکند به هیچ اصلاحى امیدوار نیستم و انتظار دارم به طوری که اطلاع یافته‌ام دولت پروژه‌هاى عمرانى و تولیدى را به اسرع وقت از مرحله حرف به عمل آورده و این بدبختى را از مملکت و ملت ستمدیده براند. موضوع دیگرى که فراموش کردم عرض نمایم اتومبیل‌هاى دولتى است که در غیر ساعات و سرویس کار در تفریح گاه‌ها و غیره از آن‌ها استفاده می‌شود آقایان دولت چقدر ارز می‌دهد تا اتومبیل‌هاى آخرین سیستم به مأمورین داده‏ شود که غیر ساعات دولتى سوار شوند و به ریش مردم بخندند و بازرسى نخست‌وزیرى نمی‌دانم چکار می‌کند و چرا جلو این‌ها را نمی‌گیرد این یک عرض بنده است عرض دیگرى هم که داشتم این است اهالى کوى فرح‌آباد شاه که آن روز هم خدمت آقاى فولاوند عرض کردم که این‌ها ساکن جاده شاهزاده عبدالعظیم هستند، این‌ها از حیث امنیت بسیار در مضیقه هستند به امنیه می‌گویند می‌گوید امنیت این‌جا مربوط به من نیست و مربوط به شهربانى است، شهربانى هم می‌گوید مربوط به من نیست و مربوط به ژاندارمرى است، آب ندارد، برق ندارد و دود کارخانه‌هاى آجرسازى هم واقعاً آن‌ها را بیچاره کرده است و ضمناً هم جناب آقاى وزیر فرهنگ 28 خانه در همان کوى فرح‌آباد به معلمین شما واگذار شده و متأسفانه می‌گویند که تا یک متر دیوارها مرطوب است به علاوه دیوارها شکست شده و سقف‌ها هم تماماً ترک خورده خواهش می‌کنم که به عرایض آنها توجه بفرمایید و عرایض آن‌ها را تقدیم مقام ریاست می‌نمایم و یک عریضه دیگرى هم هست که تقدیم مقام ریاست می‌کنم و خواهش می‌کنم به آن‌ها توجه بفرمایید.

رئیس- آقاى معاون نخست‌وزیر

معاون نخست‌وزیر (فولاوند)- جناب آقاى مهندس اردبیلى چندى قبل سؤالى از دولت فرموده‌اند که داراى قسمت‌هاى مختلفى بود و خوشوقتم که جناب ایشان که یکى از نمایندگان واقعاً خوب مملکت هستند در قسمت اول اصلاحات، از اقدامات دولت به خصوص راجع به آذربایجان تمجید فرمودند (صحیح است) همینطور که می‌فرمایند، دولت هم نسبت باستان آذربایجان و هم استان‌هاى دیگر توجه مخصوص براى عمران و آبادى داشته است و یکى از مأمورین لایق و شریف خودش را که آقاى گلشائیان باشد (صحیح است) به استاندارى آذربایجان مأمور کرد و انشاءالله با مساعدت آقایان استاندار آذربایجان بتواند اگر مأمورین بدى هم در آن استان هستند آنها را از کارها طرد کنند و خدمات لازم باستانى که آقاى اردبیلى نماینده آنجا هستند بنمایند قسمت دوم سؤال نماینده محترم چنین است که راجع به شهرستان‌ها و واگذارى قسمتى از اختیارات به شهرستان‌ها و آبادى و عمران آنها چه تصمیمی‌گرفته‌اند البته تصدیق می‌فرمایند که این سؤال خیلى روشن نیست و براى دولت معلوم نشد که نماینده محترم منظورشان از دادن اختیارات به شهرستان‌ها چه نوع اختیاراتى بود البته اختیارات انجمن‌هاى شهردارى و از آن قبیل که در کمیسیون‌هاى مجلس هست و انشاءالله با تصویب کمیسیون‌هاى مجلسین از این قسمت اختیار به اهالى شهرستان‌ها داده خواهد شد و البته اگر پیشنهاد دیگرى هم در این قسمت دارند بفرمایند قطعاً مورد توجه دولت قرار می‌گیرد. قسمت سوم از سؤال بدین مضمون است راجع به مراجعت اهالى شهرستان‌ها به شهرها چه‌ امتیازاتى قائل شده‌اند و اگر اقدامی‌در مقابل مطالب بالا نکرده‌اند چه پروژه‌ای تهیه شده است؟ البته نمایندگان محترم تصدیق دارند که این دولت روزی که زمام امور را در دست گرفته است براى پرداخت حقوق مستخدمین خودش معطل بوده و با کمال دقت اقداماتى شده است که هم مالیات‌ها نسبت به سال‌هاى پیش بهتر وصول شده و هم توجه خارجیان را نسبت به این مملکت جلب کرده‌اند و هم این اعتبارى که فعلاً لایحه‌اش در مجلس مطرح است تحصیل شده موضوع نفت و ارزى که از نفت تحصیل می‌شود تمام براى این است که در مملکت عمران و آبادى بشود که انشاءالله ولایات هم شبیه به تهران بشود و مردم هم راحت شوند و این مأمورین ناصالح را هم همیشه بازرسى نخست‌وزیر تعقیب کرده و بنده هم خواهش می‌کنم که اگر مأمور به خصوصى هم مورد نظر باشد بفرمایند تا دستور تعقیب آن مأمور را بدهیم. به هر حال افکار و نیات نماینده محترم مورد نظر دولت بوده و هست و انشاءالله همانطورى که نیت شماست دولت اقدام خواهد کرد خلاصه این سؤال خیلى کلى بود و ما نتوانستیم تعیین کنیم که چه چیز مخصوصى را نماینده محترم می‌خواهند تا راجع آن قسمت جواب تهیه کنیم این بود که بنده هم به طور کلى جواب عرض کردم.

رئیس- آقاى مهندس اردبیلى

مهندس اردبیلى- به طوری که عرض کردم از قسمتى از پروژه‌هاى دولت اطلاع کامل دارم راجع به واگذارى اختیارات به شهرستان‌ها بنده هم در آن کمیسیونى که قانون انجمن شهرداری‌ها مطرح است شرکت کردم و وقتى که آن قانون به موقع اجرا گذاشته شود نظر بنده هم تقریباً تأمین می‌شود و اما راجع به اختیارات

+++

که فرمودند عرض می‌کنم که جناب آقاى وزیر فرهنگ هم وعده‌ای فرمودند، یکى اختیارات فرهنگى است که بایستى به هر نحوى شده است اختیارات فرهنگى به شهرستان‌ها واگذار شود بنده مدتی است که داد می‌کشم و از آقاى وزیر فرهنگ تقاضا می‌کنم مخصوصاً از جناب آقاى وزیر دارایی که قسمت مالى دانشگاه تبریز را مستقل بفرمایند دانشگاه تبریز به اندازه محدود شده که حتى براى خرید یک قلم بایستى از دولت و از مراکز کسب اجازه بکند در قسمت مالى اجازه بفرمایید که اختیارات مالى اقلاً به دانشگاه تبریز داده بشود اگر اختیارات فرهنگى را به شهرستان‌ها بدهند خیلى ممنون می‌شویم. دوم اختیارات بهداریست بهدارى و اختیار بهدارى هر شهرستان بایستى به خود آن شهرستان داده شود. نمی‌دانید چقدر اشکال است، آن روز جناب آقاى بهادرى اینجا فرمودند که از میانه پنج هزار تومان پول فرستاده‌اند براى فرستادن دو او از بنگاه دارویی عوض فرستادن پنى‌سیلین او را ماشین و داروهاى دیگر مقدارى سولفات دو سود و پنبه فرستاده‌اند و می‌گفتند همه آنها که فرستاده‌اند صد و پنجاه تومان ارزش ندارد. موضوعی که از همه بیشتر اهمیت دارد اختیارات کمیسیون ارز است که بنده شخصاً هم نوشتم به جناب آقاى نخست‌وزیر مادامی که کارهاى کمیسیون ارز به شهرستان‌ها واگذار نشده یعنى به مرکز شهرستان‌ها واگذار نشود این یک مشکل خیلى بزرگى براى تجار است، با این نوساناتی که امروز در ارز در دنیا هست در قسمت تجارت هر تاجر آذربایجانى اگر بخواهد مشکل کمیسیون ارز خودش را حل بکند اقلاً یک هفته وقت لازم دارد ولى تاجر تهرانى می‌تواند در پنج دقیقه مشکل خودش را رفع بکند چطور که در سابق کمیسیون ارز را بانک ملى‌هاى محل اداره می‌کردند و احتیاج بکسب اجازه از مرکز نبوده من خواهش می‌کنم از دولت که به این امر حیاتى توجه بفرمایند و یکى هم موضوع اتومبیل‌هاى دولتى است که خیلى استدعا کردم که این مورد توجه ملت است بایستى جلو این‌کار گرفته شود که غیر سرویس دولتى کار نکنند و جلو آنها گرفته شود این ملت بیچاره است و این‌ها تماماً طلاست که در خیابان‌ها دارند می‌چرخانند این‌ها که سرویس دولتى هستند بفرمایید که جلو اینها را بگیرند و یکى هم بفرمایند از دوره دولت سابق چند دستگاه از این اتومبیل‌ها خریدارى شده است براى ادارات خواهش می‌کنم توجه بیشترى بفرمایید بنده دیگر عرضى ندارم.

4- سؤال آقاى عمیدى نورى راجع به حقوق معلمین و جواب آقایان وزیر دارایی و وزیر فرهنگ‏

رئیس- آقاى عمیدى نورى‏

عمیدى نورى- سؤال بنده شاید از چهار ماه پیش بود و راجع به عدم اجراى قانون حقوقى معلم بود به نظر بنده یکى از بهترین قوانینى که در اولین جلسات مجلس شوراى ملى گذشت مخصوصاً توجه به حال آن معلم بیچاره‌ای بود که در قراء و قصبات با ماهى صد تومان یا 70 تومان یا 80 تومان زندگى می‌کند که شاید مجلس شوراى ملى اولین لایحه‌ای که گذراند حقوق معلم بود که گفت على‌السویه در تمام کشور معلم کمتر از 2500 ریال در ماه نباید حقوق بگیرد (صحیح است) و این از بهترین قدم‌هاى مجلس شوراى ملى بود (صحیح است) و بنده این جا مقتضى می‌دانم که اظهار بکنم که پیش از افتتاح مجلس هجدهم دولت حاضر با تصویب‌نامه و به صورت پاداش پارسال در همین موقع براى 3 ماه برحسب پیشنهاد جناب آقاى جعفرى و توجه مخصوص آقاى نخست‌وزیر که بنده خودم شاهد بودم که همینطور که جناب آقاى دکتر امینى می‌فرمایند که وزیر دارایی باید خسیس باشد ایشان آن‌جا پافشارى می‌کردند و می‌گفتند ما پول نداریم و حق هم داشتند من در هیئت دولت شاهد بودم که آقاى نخست‌وزیر می‌فرمودند که پولش را من تهیه می‌کنم و بالاخره هم تهیه شد و 3 ماه به عنوان پاداش دى و بهمن و اسفند به معلمین این مملکت پارسال در همین وقت پول داده شد و این تشکر براى این است که مجلس هجدهم این تصمیم را به صورت قانون در آورد و البته، باید به معلمین داده شود. اشکال بنده و سؤال بنده در این مورد یک جنبه عمومی‌ هم دارد و آن جنبه عمومی‌ این است که ما وقتى معتقد به حکومت پارلمانى دولت باید به تصمیمات مجلس شوراى ملى احترام بگذارد (صحیح است) بنده معتقد نیستم بر این‌که اگر قانونى از مجلس شورای ملى گذشت به موجب اصل کلى هر قانونى بعد از ده روز و ابلاغ در مجله رسمی‌ باید اجرا شود کمترین تسامح و تأخیرى در اجراى قانون از طرف دولت بشود بنده ماده 280 قانون مجازات عمومی ‌را ناچارم از پشت این تریبون عرض کنم. ماده 280 قانون مجازات عمومی ‌می‌گوید که هر وزیرى، هر مستخدم دولتى که در اجراى قانون تأخیر یا تبعیض کند منفصل ابداً از خدمات دولتى است. ما یک همچو قانونى داریم این قانون از پشت تریبون گفته می‌شود که آقایان وزراى دولت متوجه باشند که این‌جا چند قانون تا به حال گذشته و در اجرایش تأخیر شده است یکى همین قانون حقوق معلمین است در نتیجه سؤالى که بنده کردم و اقداماتى هم که آقایان کردند و البته ما متشکر هم هستیم بعد از چند ماه تأخیر اجراى این قانون حقوق معلمین داده شده ولى هنوز که بنده این‌جا عرض می‌کنم به طور کامل داده نشده بنده یک نامه‌هایی از بعضى معلمین اطراف و اکناف کشور دارم آن بدبخت‌هایی که در قراء دوردست زندگى می‌کنند، آن‌هایی که وزارت فرهنگ نتوانست به عنوان معلم استخدامشان بکند و به عنوان خدمتگذار استخدام کرد (صحیح است) اگر خاطر آقایان باشد آقاى مرآت اسفندیارى این‌جا تشریف دارند پیشنهاد ایشان بود مجلس شوراى ملى توجه کرد که کلیه کسانی که به اسم خدمتگذار استخدام شده‌اند ولى کار آموزشى می‌کنند یعنى معلم هستند و می‌روند سر کلاس درس می‌گویند آنها هم 2500 ریال حقوق بگیرند بنده خیال می‌کنم تصمیم مجلس شوراى ملى هم همین بود یعنى ضعیف‌ترین فردى که به عنوان معلم در اطراف و اکناف کشور تدریس می‌کند بایستى ماهى 2500 ریال بگیرد متأسفانه ما نامه‌هایی از ولایات داریم که به این دسته اشخاص تا امروز 2500 ریال داده نشده و بنده این موضوع را مخصوصاً میل دارم جناب آقاى وزیر فرهنگ توجه بکنند و جناب آقاى وزیر دارایی هم همینطور براى این‌که قطع دارم که امروز اراده و نیت آقایان این نیست که یک چنین تبعیضى ایجاد شود (صحیح است) خدا شاهد است بنده یادم رفت یک نامه‌ای از بابل داشتم که مربوط به یکى از دهات اطراف بابل است و یکى از آموزگاران به من نوشته است که زن من می‌خواهد از من طلاق بگیرد می‌گوید که تو به موجب قانون باید 2500 ریال حقوق بگیرى چرا صد تومان میگیرى باید من را طلاق بدهى. خدا می‌داند این وضع مملکت ماست. بنده معتقد هستم که تبعیض در اجراى قانون صحیح نیست و آقایان باید قانون را خوب اجرا کنند مخصوصاً نسبت به افراد ضعیف و بنده دو سه قانون دیگر را هم دیدم که تاکنون اجرا نشده یکى قانون ارز است. تعجب می‌کنم که مجلس شوراى ملى سه ماه پیش این تصمیم را گرفت که‏ به کلیه محصلین که در دانشکده‌هاى خارج تحصیل می‌کنند اعم از این‌که دیپلم متوسطه‌شان از ایران باشد یا از کشورهاى خارج باشد باید ارز به نرخ دولتى داده شود تا امروز که جناب آقاى وزیر دارایی و جناب آقاى وزیر فرهنگ اینجا تشریف دارند یک نفر از این آقایان ارز به نرخ دولتى داده نشده است و این قانون اجرا نشده در این‌جا قانونى گذشت براى اعاده بازنشستگان به خدمت بعضى از وزارتخانه‌ها این قانون را اجرا نکردند بنده نمی‌دانم شهردارى تهران به چه مجوزى اجرا نکرده است (یک نفر از نمایندگان- شهربانى هم همینطور) بنده رفتم در وزارت بهدارى براى اعتبارات ساختمان‌ها گفتند هنوز جناب آقاى وزیر دارایی دستور ندادند ابلاغ بشود آن طرحى که خود آقایان تصویب فرمودید که کلیه اعتبارات ساختمانى گذشته تا آخر سال 34 بایستى به مصارف اعتبارات ساختمانى بهدارى و فرهنگ و راه برسد هنوز این قانون را دستور نداده‌اند که اجرا بشود بنده از این فرصت استفاده کردم و تمناى من از آقایان وزراى محترم که البته حسن‌نیت دارند میل هم دارند قوانین را اجرا کنند این است که فقط ماده 280 را توجه کنند که قانون اجرا نکردنش هم جرمست.

رئیس- آقاى وزیر دارایی‏

وزیر دارایی (دکتر امینى)- عرض کنم که اصل سؤال مربوط بآقاى وزیر فرهنگ است ولى خیال می‌کنم اگر دقت بفرمایند قسمت عمده متوجه شخص بنده است و بنده می‌خواستم توجه آقاى عمیدى نورى را جلب کنم که جلب نظر اشخاص خارج از مجلس کار خیلى سهل و ساده‌ای است جنابعالى دفاع از حقوق قضات می‌فرمایید و خیلى سهل و ساده در کمیسیون‌ها رأى می‌دهید که حقوق قضات اضافه شود طرفدارى از معلمین هم که می‌فرمایید ولى می‌خواستم ببینم که نسبت به سایر کارمندان بى‌عنایت هستید یا همین عنایت را نسبت‌ به آنها هم دارید. نسبت به قرضه که مطرح شده است و نسبت به بودجه می‌خواهم این را خدمت آقایان عرض بکنم که تصمیمات مجلس مطاع و متبع و محترم است مگر در قسمت کارهاى مالى که بایستى دقت و مطالعه بشود. اگر آقایان قانون وضع بفرمایند که بنده قدم یک متر بلند بشود خوب البته این مطاع هست ولى می‌خواهم ببینم قابل اجرا هست یا خیر؟ در ضمن کار محصلین تصویب فرمودید که آنچه محصل در خارج هست ارز دولتى 32 ریال‌ به آن‌ها پرداخته شود خوب هیچ حساب فرمودید که بنده با این بودجه فقیر و ضعیف تفاوت این 32 ریال را که باید تفاوتش را تا 84 بدهم از کجا باید بیاورم بدهم؟ راجع به اعاده بازنشستگان به خدمت اشکال عمده براى این قانون این است که این بازنشستگانی که می‌خواهند برگردند محلشان به دیگرى واگذار شده است و در این مدت هم حقوق بازنشستگى گرفته‌اند باید دفعه واحده برگردانند تا یکى محلى برایشان پیدا شود (سهرابیان- برمی‌گردانند آقاى وزیر دارایی) راجع به معلمین عرض کردم که این خیلى سهل و ساده است تمام آقایان خدمت آقایان تقاضا می‌کنند و آقایان هم رأى می‌دهند چندین

+++

میلیارد تصویب می‌فرمایند ولى وقتى این می‌آید در خزانه که بنده می‌خواهم بپردازم پول نداریم که بپردازم بعد هم که راجع به بودجه شرفیاب می‌شوم خود آقاى عمیدى نورى اولین کسى هستند که می‌گویند آقا چرا تقاضاى قرضه می‌کنى؟ باید بالاخره این‌ها را کم کرد این‌ها را بیرون کرد فلان کرد، بنده می‌خواهم بدانم که بالاخره باید این تناقض را از میان برد یا نه؟ این دستورى که آقایان می‌فرمایند و ما هم بالاخره مأمور اجرایش هستیم باید قدرت و توانایی اجرایش را هم در نظر بگیریم و اگر با داشتن توانایی و قدرت ما نکردیم با در نظر گرفتن ماده فلان قانون مجازات عمومی‌ما را مجازات کنید. بنده خدمت آقایان وعده کردم بودم که اول بهمن ماه بودجه 1334 را بیاورم تقدیم بکنم. الان 21 روز بیست و دو روز است که از تعهد بنده گذشته و دیشب هم تا ساعت 9 شب در هیئت وزرای بنده چانه می‌زدم که ببینم این را چطور تعدیل بکنیم که بودجه با کسر فاحش بنده تقدیم نکنم (نراقى- بسیار آسان است) خوب آقایان توجه بفرمایید که این اضافه اعتبارات را که تصویب می‌فرمایید این‌ها بالاخره پول می‌خواهد و نمی‌شود درآمد کشور را در ظرف یک‌سال پنجاه درصد بالا برد یعنى اگر توقع داشته باشند آقایان که بنده بیایم یک درآمد واهى را توى بودجه بگذارم که وصول نشود در عرض سال که خرجش هم در مقابلش مسلم هست آن وقت است که جناب آقاى عمیدى نورى باید نسبت به بنده اعلام جرم بفرمایند این حقیقت را بنده عرض می‌کنم خدمت آقایان و این حقیقت تلخى هم هست وضع مملکت را تصور نفرمایید که این قدر خوب شده باشد که ما بتوانیم تمام این بذل و بخشش‌ها را بکنیم و مهمترین وظیفه نمایندگان مجلس شوراى ملى هم رعایت و نظارت در دخل و خرج مملکت است (صحیح است) و بایستى بنده با کمک و مساعدت آقایان این بودجه‌ها را کم و کسر بکنم وزارت فرهنگ مورد توجه همه هست می‌خواهم بدانم مگر وزارت بهدارى مورد توجه نیست؟ اگر وزارت جنگ مورد توجه آقایان نیست مگر کارمندانى که در سایر قسمت‌ها کار می‌کنند بشر نیستند همه هستند اگر همه این‌ها را بخواهید راضى بکنید با این درآمد غیر مقدور است. بنده هم خواستم توجه آقایان را جلب بکنم که عدم اجراى قانون در کار نیست این‌ها مشکلاتى است که در این کار هست.

رئیس- آقاى وزیر فرهنگ

وزیر فرهنگ (جعفرى)- عرض کنم از توجهى که نمایندگان محترم نسبت به فرهنگیان ابراز فرموده و همیشه می‌فرمایند ابراز تشکر می‌کنم مخصوصاً از جناب آقاى عمیدى نورى این قدر توجه به فرهنگ دارند که به محض این‌که قانون تصویب شد سؤال فرمودند که چرا این 250 تومان پرداخت نشده و از ایشان بنده اظهار امتنان و تشکر می‌کنم و در جواب سؤال ایشان البته‏ جناب آقاى وزیر دارایی توضیحات مفصلى دادند و بنده فکر می‌کنم دیگر احتیاجى به توضیحات بیشتر بنده نباشد ولى بنده عرض می‌کنم هنوز وقتى که قانون به تصویب نرسیده بود ما با وزارت دارایی مشغول مذاکره شدیم و نامه‌هایی نوشتیم که این قانون قریباً تصویب می‌شود و باید از همین حالا مقدمات کار را فراهم کنیم. یکى از نامه‌هایی که نوشته شده است در تاریخ 22 تیرماه 33 است که بنده نوشته‌ام به وزارت دارایی که چون این قانون تصویب می‌شود شما اعتباراتى را تأمین بفرمایید و ابلاغ بفرمایید که ما از حالا مقدمات صدور حواله را فراهم بکنیم وزارت دارایی در تاریخ 4 مرداد 33 جواب داده که باید منتظر تصویب نهایی قانون بود باز مجدداً در تاریخ 13 مرداد نوشتیم به وزارت دارایی که چون این‌کار مستلزم یک اقدامات مقدماتى است و باید لیست نوشته شود و حوالجات شهرستان‌ها تهیه شود موافقت بفرمایید که ما از همین حالا اقدام بکنیم، این را بنده از این جهت عرض کردم که آقایان نمایندگان محترم بدانند که وزارت فرهنگ و دولت در صدد اجراى قانون بوده است حتى موقعى که قانون به تصویب نهایی رسید علت این‌که تا یک ماه پیش این پول پرداخت نشد به علت مضیقه مالى مملکت بود و خود آقایان نمایندگان مستحضر هستند ولى می‌دانید که خوشبختانه از یک ماه قبل شروع کردیم به پرداخت 250 تومان و در تهران براى 9 ماه 14912598 ریال پرداخته یعنى یک میلیون و چهارصد و نود هزار تومان و براى شهرستان‌ها 32702- 1544ریال حواله کرده‌ایم براى 9 ماهه ما تفاوت دی ماه و بهمن و اسفند را هم ضمن لیست‌ها در نظر گرفتیم که براى دی ماه 17063518 ریال است و براى بهمن و اسفند 40910316 ریال است ملاحظه می‌فرمایید که پرداخت این 250 تومان اعتبار خیلى زیادى لازم داشته و وزارت دارایی با تمام مضیقه مالى که داشت و جناب آقاى وزیر دارایی توضیح دارند توانسته است این پول را بپردازد و یک مقدار آن پرداخته شده و بقیه هم حواله شده است اما راجع به خدمتگزاران جزیی که مشغول آموزگارى هستند بنده می‌خواهم توضیحى عرض بکنم خدمت آقایان که ذهن‌شان روشن باشد در شهرستان‌ها این خدمتگزارانى که مشغول آموزگارى هستند دو دسته هستند یک دسته آن‌ها که واجد شرایط علمی‌معلمین آن شهر هستند مثلاً فرض بفرمایید در شهر بابل که حوزه انتخابى جناب آقاى عمیدى نورى است ما معلم را با تصدیق سیکل اول متوسطه استخدام کردیم بعد اعتبار آموزگارى تمام شد آموزگار کسر داشتیم، یک عده‌ای که با تصدیق سیکل اول متوسطه تقاضاى شغل آموزگارى داشتند چون اعتبارى نداشتیم آمدیم به عنوان خدمتگزارى جزو استخدام کردیم. این دسته از خدمتگزاران جزو که مشغول شغل آموزگارى هستند و واجد شرایط و داداى همان مدارک علمی‌هستند این‌ها از 250 تومان استفاده می‌کنند. اما یک عده‌ای از این خدمتگزاران جزء هستند که با تصدیق 6 ابتدایی وارد خدمت شده‌اند (عمیدى نورى- چرا استخدام کردید این‌ها را مجلس می‌خواست که‌ به آنها کمک بشود) بنده تبصره‌ای را که خود آقایان در این جا پیشنهاد فرمودند و به تصویب رسیده است می‌خوانم براى آقایان. تبصره این است آموزگارانى که هم اکنون در هر نقطه از کشور به شغل آموزگارى مشغول و واجد شرایط بوده و واجد شرایط را وزارت فرهنگ این‌طور استنباط می‌کند که بایستى واجد شرایط علمی‌سایر معلمین باشد (عمیدى نورى- چرا اینها را استخدام کردید آقا؟) ماده واحده در مورد آن‌هایی است که از محل آموزگارى استخدام شده‌اند در هر حال تفسیر قانون با خود آقایان نمایندگان است پولى هم که پرداخت بشود باین خدمتگزاران البته لازم است و ضرورى است از لحاظ کمک‌ به آن‌ها ولى اگر بر‌خلاف قانون باشد وزارت فرهنگ نمی‌تواند عمل بکند (عمیدى نورى- برخلاف قانون نیست) خود آقایان قانون را تفسیر بفرمایند اگر مفاد قانون این‌طور استنباط می‌شود که باید به این دسته هم داده شود وزارت فرهنگ هم مضایقه‌ای ندارد (صدرزاده- منظور همین بوده است که به تمام معلمین داده شود) (شوشترى- تفسیر کنید قانون را)

رئیس- آقاى عمیدى نورى‏

عمیدى نورى- بنده خواستم استفاده بکنم از توضیحات جناب آقاى وزیر محترم دارایی بر این‌که تصدیق فرمودند که قانون را اجرا نمی‌کنم، خلاصه‌اش این است یعنى بعد از وضع قانون را ابلاغ و اعلام به اجرا وزیر به قانون اعتراض دارد. این مسئله در مجلس باید حل بشود اصل بسیار مهمی‌است که آیا قانون بعد از این‌ که طبق آئین‌نامه با حضور وزیر با موافقت وزیر تصویب شد براى ابلاغ و اجرا فرستاده شد آیا براى وزیر حق استیناف و تمیز هم هست روى این قانون خیر؟ اگر همچو چیزى هست پس این مجلس شوراى ملى معنى ندارد. قانون را مجلس شوراى ملى وضع می‌کند آقایان وزرا بعد می‌آیند می‌گویند آقا من اعتراض دارم به این قانون، این صحیح نیست، این حکومت پارلمانى نیست در حکومت پارلمانى قانون باید اجرا بشود (ذوالفقارى- از کجا باید بدهد؟ شما حقوق نگیرید بدهد) (وزیر دارایی- وکیل هم نباید پیشنهاد خرج بکند) پیشنهاد خرجى نشده در قانون حقوق معلم محل پولش تعیین شد ولى در قانون دبیران گفتیم بعد از این‌که محل پیدا شد بپردازند بنده چرا راجع به قانون دبیران سؤال نمی‌کنم براى این‌که ما خودمان قانع شدیم که هر وقت اعتباراتى براى دولت موجود بود بپردازد اما قانون حقوق معلم محلش موجود بود جناب آقاى وزیر دارایی واقعاً صحیح نیست با این‌که مرد پارلمانى هستید و بنده هم به تحصیلات و تخصصتان اعتقاد دارم وقتى می‌آمد پشت تریبون باید بفرمایید که من احترام به قانون می‌گذارم و اگر خرجى نشده موجبات دیگرى داشته (وزیر دارایی- من البته به قانون احترام می‌گذارم) و اما راجع به ارز محصلین بنده تصور نمی‌کنم که موضوع ارز محصلین یک موضوعى باشد که بروید اعتبارش را ایجاد بکنید راجع به ارز محصلین خود آقاى وزیر دارایی آمدند این‌جا قرائت کردند که ما 60 میلیون دولار پول داریم ارز داریم وقتى که 60 میلیون ارز آقایان دارند از طرفى یک قانونى هست (تیمورتاش- و ضررش را هم حاضرند بکشند) (وزیر دارایی- مال مردم است) ضررش را هم حاضرند بکشند 50 میلیون هم به علت ایران ضرر زدند (وزیر دارایی- کى آقا ضرر زد؟ چرا ضرر زدیم؟) ارزشان را تجار فروختند و بعد که هر دولارى هفت هشت ریال کم کردند استفاده می‌کنند به علاوه به موجب همان قانون صندوق بین‌المللی پول تصریح شده است که دولار 32 ریال است وقتى که دولار 32 ریال بود من نمی‌دانم چرا جناب آقاى وزیر دارایی نمی‌خواهند به کسى که در آمریکا یا اروپا درس می‌خواهد بخواند می‌خواهد دکتر بشود و در دانشگاه درس بخواند و در خدمت خودشان بیاید بهشان داده شود این هم از محل 5 درصد ارزهاى صادراتى حتماً محل دارد پس تصدیق می‌فرمایید که جناب آقاى وزیر دارایی بى‌لطفى فرمودند هم محل ارز موجود است هم احتیاج ندارند بروند پول پیدا کنند عرض کردم از محل 5 درصد (وزیر دارایی- لغو شده است) امر راجع به خدمتگذارانى که شغل آموزگارى دارند جناب آقاى جعفرى توجه بفرمایند که مقصود مجلس شوراى ملى در حین تصویب قانون

+++

این بود که کلیه کسانى که در حین اجراى قانون به شغل آموزگارى مشغول هستند از این قانون بهره‌مند بشوند (صحیح است) این نظر مجلس شوراى ملى است و این را هم بدانید که هیچ شرطى هیچ تبصره‌ای نمی‌تواند برخلاف مدلول و صریح و منظور قانون باشد (صارمى- جز آموزگار بودن) خبر آموزگار بودن اگر شما نائلید با این‌ که این‌ا در تمام ایران دویست سیصد نفر بیشتر نیستند جناب آقاى وزیر دارایی دویست سیصد نفر بیشتر نیستند اگر قائل هستید که اینها آموزگار هستند و مشغول درس دادن هستند فقط گناه اینها این است که پشت کوه دارند درس می‌دهند و نباید این حقوق را بگیرند و صدایشان بگوش کسى نمی‌رسد اما اگر در شهر کسى درس داد باو می‌دهند بنده خیال می‌کنم این خلاف انصاف و عدالت و نظر خود آقایان است که می‌بایستى بهش توجه بفرمایند و تمنى می‌کنم از همین نظر مجلس شوراى ملى استفاده بفرمایید و دستور بدهید که به این دویست سیصد نفر بیچاره‌ها حقوقشان داده شود درباره ارز جناب آقاى تیمورتاش تذکر داده‌اند از محل صدى پنج ارز صادرات که به نرخ 32 ریال تهیه فرمایید و ارز محصلین را بپردازید تمام یادداشت‌هاى نمایندگان بیشتر راجع به اجراى قوانین است و تمنا می‌کنم جناب آقاى وزیر دارایی به قانون بیش از این توجه بفرمایند.

رئیس- آقاى وزیر دارایی‏

وزیر دارایی- عرض کنم جناب آقاى عمیدى نورى یک تفاوتى که با دیگران دارند علاوه بر این‌که نماینده مجلس هستند روزنامه‌نویس هم هستند و از این جهت اغلب تصمیمات و تصویب‌نامه‌ها را ایشان باید بخوانند و در روزنامه‌شان منعکس بکنند خواستم از جناب آقاى تیمورتاش استدعا بکنم که به جای این‌که عصبانى می‌شوند مطالعه بفرمایند آن وقت این فرمایشات را نمی‌فرمایند اولاً 5 درصد رز صادراتی را در شش یا هفت ماه پیش در آن آخرین تنزلى که در ارز ما دادیم این را بین بردیم براى این نمی‌شد هم ارز را پایین آورد و هم آن را گرفت آن را از بین بردیم تفاوت این خرید و فروش در هر دلار شد 5/ 2 ریال که 82 ریال می‌خریدیم و 5/ 84 می‌فروختیم از این تفاوت 5/ 2 ریال یک مقدارى ارز محصلین را باید بدهیم یک مقدار مخارج وزارت خارجه را بدهیم و سایر احتیاجات دولت را که آقایان بى‌اطلاع نیستند حالا تمام این تحمیلات را ما کردیم براى این‌که می‌خواهیم این محصلین که ارز دولتى می‌گرفتند بهشان بدهیم از آقایان خواهش می‌کنم که ممر درآمد ارزى دولت را یک مرتبه براى همیشه بفرمایند که ارز دولتى که می‌گویند چیست سابق یک ارزى می‌گرفتیم از شرکت سابق نفت که این متعلق بوده به دولت آن‌ که مال خودش بود به هر قیمتى که می‌خواست می‌فروخت دولت آن‌ که خریده بود یک تفاوتى رویش می‌کشید و می‌فروخت در وضع حاضر ممر ارزى دولت عبارتست از همان حق مالیاتى که از کنسرسیوم می‌گیریم این‌که حسب‌الامر آقایان داده می‌شود به سازمان برنامه بنده یک دلارش را هم بر نداشته‌ام همه‌اش را دادم به آقاى ابتهاج و حواله‌اش هم موجود است آن‌ که مال شرکت ملى نفت است تکلیفش روشن است بنابراین دولت دیگر درآمد ارزى ندارد یا ارز تجارتخانه‌ها است که می‌فروشد به تجار یا سیاح‌ها هستند که آن هم مقدار خیلى زیادى نیست این متفرقه است بنده می‌خواهم تقاضا بکنم از جناب آقاى عمیدى توجه بفرمایند این 60 میلیون دلارى که می‌فرمایید این مال حسن و حسین و نقى و تقى است این را بانک ملى خریده متعلق به بانک ملى است می‌فروشد به حسن و حسین و تقى و نقى که وارد می‌کنند این از کجا توى جیب بنده رفته و آقا معلوم فرمودید که 65 میلیون ریال توى جیب بنده رفته است ارزى که متعلق به دولت است و به هر قیمتى دلش می‌خواهد می‌تواند به فروشد آن دلار است که از نفت به دست می‌آید و از آن هم یک غازش پیش بنده نیست به هر کس بخواهیم با نرخ 32 ریال بدهیم بنده باید این را از بانک ملى بخرم و تفاوتش را به ریال بپردازم (عمیدى- به خرید قانون گذشت) آقاى عمیدى نورى می‌فرمایید قانون ملى بر همه قوانین مقدم است آن روزى که این تبصره مطرح شد آقاى جعفرى آن‌جا بودند بنده بهشان گفتم بنده زیر بار این نمی‌روم آقایان تصویب فرمودند به عنوان خرج بنابراین ده میلیون تومان در بودجه 34 گذاشته‌ام براى همین تبصره و این را بنده به آقایانی که متمول هستند نمی‌دهم (احسنت- احسنت- آفرین) بنده کمیسیونى تعیین کردم که به وضع تمام محصلینى که در خارجه هستند که از ارز دولتى می‌گیرند یا در آتیه خواهند گرفت رسیدگى کنند وضع خانوادگى آن‌ها را این را بنده اعلان خواهم کرد توى روزنامه‌ها که اشخاصى که می‌خواهند ارز بگیرند و بنده باید آن را از این بودجه فقیر تأمین بکنم کى‌ها هستند (احسنت- احسنت) فرمودید بنده به قانون احترام نمی‌گذارم چطور بنده به قانون احترام نمی‌گذارم؟ بنده جرات چنین کارى را ندارم (عمیدى- همین الان دارید می‌فرمایید) بنده عرض می‌کنم امکان اجراى قانون را در نظر بگیرید و معلوم کنید علت عدم اجرا چیست بنده عرض می‌کنم که اگر شما امروز آمدید یک چیزى را تصویب فرمودید بنده هم داد زدم خیر چطور ممکن است اجرا شود؟ بنده باید خدمتتان عرض بکنم که این مشکلات اجرایش در کجاست قوانین مالى مقدم بر تمام قوانین است (صحیح است) اگر محل نباشد از کجا باید پرداخت (عمیدى- قبل از تصویب قانون باید بفرمایید) گفتم و حالا هم می‌گویم آقایان که سازمان قضات را تصویب می‌فرمایید براى قضات 2500 تومان حقوق کردید بنده آن را باید بپردازم از کجا بیاورم بپردازم آقایان که غمخوار ملت هستید این قدر تفریط نکنید در بودجه این قدر گشادبازى نکنید اگر کردید و محل نبود حواله‌اش را بنده از کجا بپردازم؟ اگر بعد آمدید به بنده اعلام جرم کردید که بدون محل پرداخته‌ام آن وقت بنده چه می‌توانم بکنم عرض کنم به خصوص قوانین مالى را وقتى می‌شود اجرا کرد که‏ امکان اجرایش باشد شما اجازه بفرمایید یک قانون مالیات فوق‌العاده همین چند روز می‌آورم تصویب بفرمایید آن وقت می‌پردازم (دکتر جزایرى- قبل از همه چیز باید بودجه تعدیل بشود)

5- سؤال آقاى اردلان راجع به عوارض چاى و جواب آقاى معاون بازرگانى وزارت اقتصاد ملى‏

رئیس- آقاى اردلان‏

اردلان- این‌جا راجع به اجراى قانون یک صحبت‌هایی شد که به نظر بنده خواندن این اصول قانون اساسى که حالا بنده می‌خواهم بگویم یک قدرى واردش می‌شود سؤال بنده از وزارت اقتصاد ملى راجع به مخالفت با تصویب‌نامه‌ای است که برخلاف قانون اساسى و قوانین عادى ما وضع شده است براى این‌که آقایان محترم یک خرده توجه بفرمایند با اجازه آقایان یکى دو اصل از قانون اساسى را می‌خوانم که آقایان وزرا هم متوجه تصویب‌نامه‌هاى خودشان بشوند اصل 18 قانون اساسى: تسویه‌ امور مالیه جرح و تعدیل بودجه تغییر در وضع مالیات‌ها و رد و قبول عوارض و فروعات منوط به تصویب مجلس شوراى ملى است (صحیح است) اصل 94 هیچ قسم مالیات برقرار نمی‌شود کرد مگر به حکم قانون اصل 96 میزان مالیات را همه ساله مجلس شورای ملى به اکثریت تصویب و معین خواهد نمود اصل غیر از مواقعى که قانون صراحه مستثنى می‌دارد ‌(به خصوص به این نکته توجه فرمایید) به هیچ عنوان از اهالى چیزى مطالبه نمی‌شود اگر گفته شود این مالیات نیست عوارض است قانون اساسى می‌گوید هیچ چیز نباید بدون قانون از مردم ایران مطالبه شود می‌خواهم بگویم که بدون تصویب مجلس هیچ نوع پولى از مردم ایران نمی‌شود گرفت (صحیح است) بعد قانون محاسبات عمومی ‌می‌گوید هیچ مالیاتى وضع و دریافت نمی‌شود مگر این ‌که مجلس شوراى ملى آن را تصویب و اعلیحضرت همایونى امضا‌ء کرده باشد دوباره می‌خوانم توجه بفرمایید هیچ مالیاتى وضع و دریافت نمی‌شود مگر آن ‌که مجلس شوراى ملى آن را تصویب و اعلیحضرت همایونى آن را امضاء کرده باشد ماده 12 این قانون را باید بیشتر توجه بفرمایید می‌گوید: جز مالیات‌هایی که به موجب قانون بودجه تصویب می‌شود اخذ هرگونه مالیات دیگر به هر اسم و رسم که باشد ممنوع است و عمالی که ‌امر به اخذ این قبیل مالیات‌هاى ممنوعه بدهند و اشخاصی که فهرست و تعرفه و اسناد آن را بسازند و کسانى که متصدى وصول آن بشوند در شمار سارقین اموال دولت محسوب شده و قانوناً تعقیب و مجازات می‌شوند (صحیح است) حالا در تصویب‌نامه دولت راجع‌به عوارض چاى این را هم آنتر پرانتز بین‌الهلالین عرض کنم که بنده نه تاجر چاى هستم و با چاى جز همین چند است که صبح و عصر می‌خورم سر و کارى ندارم (ارباب- شما وکیل مردم هستید) می‌خواهم عرض کنم که در این پیشنهاد نظرى ندارم ولى به طور عموم عرض می‌کنم در تصویب‌نامه نوشته شده براى اعانه سیل‌زدگان و مساعدت به وضع عمرانى و تولیدى از هر کیلو چاى 45 ریال اخذ می‌شود درست توجه بفرمایید در صورتى که براى چاى دولت حق انحصار را علیحده می‌گیرد سود بازرگانی را هم می‌گیرد و عوارض گمرکى هم می‌گیرد بعد آن وقت به عنوان مساعدت بامر تولیدى و عمرانى می‌گوید این را بگیرید بنده نفهمیدم این عملی که برخلاف اصول قانون اساسى و برخلاف قانون محاسبات عمومی‌است که هر کس امر به ایصال بدهد یا هرکس وصول بکند مورد تعقیب واقع می‌شود چرا دولت کرده است (کاشانى- همه‌اش را هم اداره چاى حیف و میل می‌کند) بنابراین اصل موضوع غلط است و نباید مورد تصدیق وزارتخانه مربوطه هم باشد ولى موضوع دیگرى که بنده می‌خواهم عرض کنم این موضوع تغییر و تبدیل در وضع وارد کردن چاى است عنوان کمک به کارخانجات چاى یا باغدارها یک عنوانى است که بنده کاملاً موافقم که بایستى یک وضعى ایجاد کرد تشویق کرد کسانی که چای‌کارى می‌کنند

+++

 یا کسانى که کارخانه آورده‌اند براى کارهایی که براى تهیه کردن چاى می‌شود (ارباب- کیلویی 20 ریال می‌دهند آقا) من اعتراضى که دارم و باید مورد مطالعه قرار بگیرد توجه به عرض بنده بفرمایید آن این است که یک مقرراتى وضع کرده‌اند که به این طرز ممکن است تا بهار چاى وارد کنند اولاً این مقررات در شهرستان‌ها اجرا نشد خیلى از شهرستان‌ها تلگراف کردند اعتراض کردند التماس کردند هیچکس بهشان توجه نکرد (صحیح است) هرجا را که دلشان خواست یک جوابى دادند (کاشانى- تربیتش را هم که معلوم است چه جورى می‌دهند) بنده مخالف هستم این را تذکر می‌دهم که دولت متوجه بشود و من بعد جلوگیرى کند و دیگر اشتباه نکند بعد می‌بینید که در این مدت یک اشخاصى چاى را وارد می‌کنند به گمرک در صورتی که حق ورود ندارند این چاى‌ها آنجا انبار می‌شود (صحیح است) آن وقت یک تصویب‌نامه‌ای صادر می‌شود که چاى آزاد است آخر درست فکر بکنید تا حالا یک مقررات معینى بود که یک شخصى با آن طرز باید پیشنهاد بدهد تصویب بشود تا بتوانند چاى وارد ایران بکند یک مدتى روى آن رویه عمل شد آن وقت بنده فلان مقدار چاى می‌آورم توى گمرک می‌گذارم برخلاف قاعده هم هست یک دفعه می‌گویند آزاد حالا بنده با آزادى مطلق هم مخالف نیستم ولى با این ترتیب یک تبعیضى می‌شود و یک عده معینى استفاده می‌کنند یعنى آن کسى که قبلاً چاى را بدون اجازه وارد کرده تازه هم می‌گویند تا آخر اردیبهشت آزاد است آن وقت عده‌ای که توانسته‌اند چاى وارد کنند و استفاده بکنند دو مرتبه درش را می‌بندند چاى گران می‌شود گران که شد تحمیل بکى است؟ به مردم است بنابراین این اصلاً صحیح نیست ما براى تشویق چای‌کار باید یک طرز معینى اتخاذ کنیم (صحیح است) اشخاصى که مطلعند نمایندگان مربوطه و نقاطى که چای‌کارى می‌شود هستند و با اطلاع آنها شاید بنده هم یک نظریه‌ای داشته باشم ولى این مربوط به موضوع سؤال بنده نیست چون بنده همیشه می‌خواهم سؤال را مربوط کنم به آن چیزى که نوشته‌ام و آقایان می‌خواهند جواب بدهند بنده می‌خواهم عرض کنم یک دفعه بنشینند و تعیین کنند که آقا این مقدار چاى مملکت ما احتیاج دارد که از خارج بیاید این عوارض معین را هم از لحاظ انحصار باید بدهد البته تا قانون لغو شده دولت حق دارد که بگوید این مبلغ را به نام انحصار من از چاى می‌گیرم آن وقت هرکس رفت توى بانک حساب باز کرد گمرک این پولش را ازش بگیرد و برود دیگر بنده نروم شرفیاب شوم و تقاضا کنم و واسطه بگذارم تا جواز بگیرم و یا یک آدمی‌که در ولایات است وقتش را ندارد وسیله ندارد زورش نمی‌رسد محروم شود و با این ترتیب چاى به مقدار معینى به طور آزاد بایران وارد بشود و دیگر محدودیت‌هایی درش نشود حالا خواهش می‌کنم آقا به سؤال بنده جواب بدهند (کاشانى- حرف حساب جواب ندارد)

رئیس- آقاى دکتر مفخم

معاون بازرگانى وزارت اقتصاد ملى (دکتر مفخم)- جواب سؤال آقاى اردلان را آقاى وزیر دادگسترى باید بدهند براى این‌که ایشان این مقررات را پیش از بنده اتخاذ کرده‌اند و بنده مواجه با وضع عجیبى شده بودم چاى داخلى به سرعت از کشور خارج می‌شد سهمیه‌ها هم داده نشده بود هیچ کارى براى جلوگیرى از چاى که اجازه ندهند به طور آزاد از کشور خارج بشود نبود در صورتی که جلوگیرى از صدور چاى حقیقه مصلحت بود و به صلاح مردم کشور (صحیح است) اما این قسمتى که می‌فرمایید که این را براى چه می‌گیریم بنده می‌خواهم عرض بکنم که مجوز قانونى این را داریم در قانون انحصار بازرگانى به دولت اجازه داده است که سود بازرگانى را به هر مبلغى می‌خواهد زیاد کند (ارباب- به نام سود بازرگانى نبود به نام دیگرى می‌گرفتند) و این مالیاتى هم که گرفته شد براى سیل‌زدگان دولت هیچ محل دیگرى براى آنها نداشت و چنانچه ملاحظه می‌فرمایید در تصمیماتى که چند روز پیش گرفته شد این عوارض هم برداشته شد و دیگر از احدى گرفته نخواهد شد (احسنت) راجع به حمایت از باغداران و چای‌کاران تمام سعى ما باید این باشد که در ظرف 5 یا 6 سال بتوانیم خودمان را از خرید چاى خارجى بی‌نیاز بکنیم (کاشانى- نه تنها با حرف عمل هم لازم دارد) منتهى چای‌هایی که خیلى چای‌هاى خوبى باشد چای‌هاى عالى باشد مقدار خیلى کم وارد بشود تاریخ 15 اردیبهشت را هم فرمودند 15 اردیبهشت آن وقتى است که تازه کار کارخانه‌جات شروع می‌شود و ما در نظر داریم نقشه‌ای که آقا در نظر گرفته‌اند از همان وقت شروع بکنیم یعنى بگوییم هشت هزار تن 9 هزار تن کشور چاى لازم دارد و بیش از این نباید وارد شود و این باید بدون هیچ‌گونه تشریفاتى هر تاجرى بتواند برود در بانک ملى اعتبار باز کند و تا 8000 تن چاى وارد ایران بشود وقتى 8000 تن تمام شد دیگر چیزى وارد نشود دیگر تشریفاتى نباشد و به جناب آقاى کاشانى هم می‌خواهم جواب بدهم که هیچ سهمیه‌ای در زمان بنده در وزارت اقتصاد ملى داده نشده و هیچ سهمیه‌ای بنده به کسى نداده‌ام (احسنت)

رئیس- آقاى اردلان‏

اردلان- براى این‌که سوءتفاهم نشود خواستم تذکر بدهم که راجع به حق انحصار چیزى علاوه نکردند اگر به حق انحصار علاوه کرده بودند تا آن موقعى که آن قانون لغو نشده بنده اعتراضى نمی‌کردم ولى حق انحصار معین است و این به عنوان اعانه و کمک به یک اشخاص معینى بوده است دولت حق ندارد به نام اعانه به اشخاص از مردم پول بگیرد (صحیح است) این‌که وعده می‌دهد براى همه آزاد بگذراند من از این بابت اظهار امتنان می‌کنم

6- جواب آقاى وزیر دارایی در مورد سؤال آقاى کریمی ‌راجع به بدهکاران مالیاتى بیش از پانصد هزار ریال‏

رئیس- آقاى کریمی ‌سؤالتان را بفرمایید

کریمى- آقاى وزیر دارایی جواب بدهند بعد بنده عرض می‌کنم‏

وزیر دارایی- آقاى کریمی ‌نماینده محترم سؤالى کردند چندى پیش که صورت درآمد اشخاصى که مالیات درآمدشان بیش از 50 هزار تومان بوده و وصول نشده خدمت آقایان قرائت بکنم توضیحا عرض می‌کنم این صورتى که من می‌خوانم یک قسمت عمده‌اش مال 25 و 26 و 22 و 23 است مال سابق است ولى براى استحضار آقا یکى یکى می‌خوانم این صورت اشخاصى است که از 50 هزار تومان باید بیشتر مالیات بپردازند و وصول نشده (داراب- براى کدام سنوات باید بیشتر بدهند؟) در این صورت هست ملاحظه می‌فرمایید: آقاى على گل محمدى شرکت کشور تور بابت 25 و 26 و بابت 23 بابت 25 و 26- 80/1327018  ریال بابت 23  50/10151  ریال- شمس‌الدین جلالى بابت معاملات غیر‌منقول در سال 22 و 23 جمع بدهیش 40/1300353  ریال طبق حکایت پرونده مودى فاقد بضاعت و به علت کلاهبردارى زندانى و گویا تا‌کنون در زندان شهربانى به سر می‌برد این صورت طبق پیش آگهى‌هایی است که صادر گردیده و مبلغى که بنده عرض کردم خدمت‌تان این‌ها به مرحله اجرایی رسیده است یک مقدارى وصول شد یک مقدارى لا‌وصول است شمس جلالى که آقایان مسبوق هستند طلبه کارهایش در تهران می‌گردند و خودش در زندان است

(دکتر جزایرى- جناب آقاى دکتر اصلاً چرا همان سال مربوطه نگرفتید که بعد به اشکال بربخورید) آقاى ولادیمیر کلانتریان رئیس رستوران پالاس 90/160020  ریال در سال 23،35/ 250591 ریال در سال 24، 50/ 93161 ریال در سال 25 و 26 در 22 و 23 و 24 جمعاً50/ 1215046  ریال بدهى این شخص توضیحش این است که یک دارایی از این آدم توقیف کرده‌اند بعد کسى آمده مدعى شده که این اموال مربوط به این آدم نیست در مرحله اول او را ما محکوم کردیم در قسمت دوم در دست اقدام است جریان محاکمه هم از آن تاریخ تا به حال هست (کریمى- باز هم شما محکوم می‌شوید) شاید هم محکوم بشویم آقاى یامین ناتان بابت درآمدهاى مقطوع 1370283 ریال مطابق آخرین گزارش آن مبلغ وصول شده است (کریمى- این نتیجه‌ای است که بنده از این سؤال گرفته‌ام) مطابق رأى کمیسیون حل اختلاف کلاً به مبلغ 88800 ریال توافق و از طرف کمیسیون مزبور وصول و مفاصا حساب صادر شده است ب. م سلیمان 15/ 72909184 ریال که پیدا نشده است (کریمى- مجهول‌الهویه است) غلامحسین محمدى 555898 ریال مجهول‌المکان- عزیز افراهام کبایی 6620753 مؤدى به فلسطین رفته است بانواملیا کاردیلا کافه پارس 1205855 ریال این را هم آقاى کریمی ‌توجه بفرمایید این ارقامی‌ که ملاحظه می‌فرمایید یک ارقام قطعى نیست یک ارقامی ‌است که وزارت دارایی تشخیص داده است بعد رفته است دنبالش ولى یک ارقامی ‌نیست که قطعى تصور فرمایید و این یک کسى بوده است از آرتیست‌هاى آن کافه که این مبلغ را به عنوان مالیات بر درآمد غیر مترقبه ازش مطالبه کرده‌اند نیامده و رفته (کریمى- چون آرتیست بوده هنوز نگرفته‌اند) این هم ممکن است آقاى محمد على نصرتیان بازرگان85/ 1209879  ریال اقدام شده است آقاى وهاب‌زاده (دکتر جزایرى- آقایان وهاب‌زاده‌ها که وضعیتشان خوب است) وهاب‌زاده‌ها خیلى زیاد هستند و ارتباطى با یکدیگر ندارند این حسن وهاب‌زاده نمی‌داند کیست آقاى مرتضى لاجوردى مقاطعه کار 696423115 ریال که ورشکسته است آقاى گرجى اوف مقاطعه کار 15/696423  ریال شناخته نشده است کافه رستوران شمشاد 45/2848194  ریال یک دستگاه ماشین کادیلاک در توقیف داریم که باید حمل و حراج شود شرکت کازادما 2528974 ریال شرکت منحل شده ستراک عیوض‌زاده مقاطعه کار 55/40650653ریال. شرکت صادرات پوست 669000 به وسیله دارایی تبریز وصول این مبلغ اعلام شده آقاى دکتر جزایرى چون پرونده‌اش را دیده‌اند چندى پیش یک شرحى نوشته بود این یک مبلغ عمده‌ای مالیاتش را داده است عرض کردم این تشخیص را وزارت دارایی داده است و او چون حاضر نشده که بباید این را توافق بکند این مبلغ مانده والا مبلغ گزافى ازش گرفته‌اند و اموال شرکت را توقیف کردند و معلوم شده مال دیگران بوده است این را عرض کردم که تصور نفرمایید که مبلغ کل این مبلغ بدهى واقعى است شرکت ایران و آلمان 2486685 ریال- شرکت بهار35/654670ریال- ه. ژ تفنگچیان 56348289 ریال (دکتر جزایرى- تفنگچیان هم مالیاتش را نپرداخته است؟) تفنگچیان یک قسمت مالیاتش را پرداخته است این مبلغى است که اداره دارایی تشخیص داده است- شرکت گیلان چوب65/ 1725226  ریال این شرکت‌ها

+++

اغلب ورشکست شده‌اند وازبین رفته‌اند. بالاسان اواکیمیان 20 ر 1548463 ریال. (کریمی- ‌جمع همه را بفرمایید دیگر بیش ازاین لازم نیست) جمع کلش این‌جا نیست عین صورتش را می‌فرستم خدمتتان اینها یک عده‌ای هستند بنده خواستم خدمت‌تان توضیح عرض بکنم براى این‌ که واقعاً روشن بشود حالا خوشبختانه آقاى مرتضى اریه اینجا تشریف ندارند یک قسمت از این‌ها همشهرى‌هاى اینها هستند که یا رفته‌اند به فلسطین یا اینجا هستند و نمی‌دهند و قسمت‏ دیگرشان یک شرکت‌هایی هستندکه یا ورشکست شده‌اند (کریمی- ‌یا اسمشان را عوض کرده‌اند) و این هیئت تصفیه‌هایی که داریم روى هم رفته اینجا هم تصور نفرماییدکه همه‌اش خبط توجه مؤدى است دستگاه خود ما هم در تاریخ خودش دنبال نکرده و یک ارقام عجیب آسترونومیک درست کرده و بعد در وصولش معطل مانده است این قسمت کمیسیون‌هاى توافق به عقیده بنده اگر مضارى داشت یک منافعى هم داشت که اقلاً دوسیه‌هاى گذشته را تصفیه می‌کرد که در سال بعد دیگر گرفتار این ارقام نشوند یک قسمت عمده وقتش در تمام سال‌هاى گذشته صرف این شده است از 21 و 22 و 23 نتیجه‌اش این شده است که سال 31 و 32 و 33 که باید تمام همه‌شان را مصروف این بکنندکه مالیات‌ها را وصول بکنند این‌ها مانده است بنده دستور دادم با تجدیدنظر در قانون مالیات بر درآمد و تفکیک طبقات مختلف کارى بکنیم که سنگین بیشتر متوجه بارهاى سنگین باشدکه آنها را بتوانیم وصول کنیم معذلک بنده این صورت را ضمناً خدمتتان می‌فرستم‏

رئیس- آقاى کریمى‏

کریمى- به طوری که خاطر محترم آقایان نمایندگان مسبوق هست مهمترین وظیفه نماینده مجلس نظارت در دخل وخرج مملکت است (صحیح است) از این وظیفه مهمتر هیچ‌کدام از آقایان ندارند شاید قسمت عمده فلسفه تشکیل مجلس و انتخاب نماینده هم همین بوده است در مشروطیت موضوع مالى و اقتصادى در تمام شئون مملکت مؤثر است حتى در استقلال مملکت اثر دارد یک مملکتى که اگر وضع مالیش مرتب بشود وضع اقتصادیش مرتب بشود و وضع سیاسیش هم مرتب است مملکت ایران خوشبختانه از طرف پروردگار همیشه به او مرحمت شده است آب و هواى مستعد دارد عواید خداداد دارد به هیچ‌وجه مملکت گدا و مستمندى نیست که مجبور بشود از اجانب قرض کند و گدایی کند و رفع نیازمندى کند اگر اولیاى امور توجه کنند و مأمورین دولت درست مالیات وصول کنند یک دینار کسر نداریم و از وصول درآمدها می‌توانیم براى مملکت کارخانه‌ها وارد کنیم آبادى کنیم عمران کنیم احتیاجى هم به اجانب نداشته باشیم بنده یک مرتبه دیگر این‌جا از پشت این تریبون عرض کردم این بودجه مملکت را درش دقت بفرمایید سیصد میلیون تومان عواید گمرک است یعنى دستگاه گمرک سیصد میلیون تومان عواید دارد این عواید مربوط است به مال‌التجاره‌ای که از این مملکت صادر می‌شود یا مال‌التجاره‌ای که به این مملکت وارد می‌شود هر دو این قبیل مال‌التجاره‌ای اعم از صادر و وارد مربوط به بازرگانانى است که تجارت می‌کنند سهم گمرکى سیصد میلیون تومان گرفته می‌شود و مالیات بر درآمد را هفتاد میلیون تومان برآورد می‌کنند آقاى وزیر دارایی این‌جا فرمودند که این کمیسیون‌هاى حل اختلاف مالیاتى منفعت داشت بنده می‌خواهم عرض کنم براى اعضاى کمییسیون منفعت داشت نه براى مملکت (احسنت) (ارباب- مردمان خوب هم بودند) یکى دو نفر آقاى ارباب مردمان خوب براى بنده اسباب دلخوشى نمی‌شود. بنده از پشت این تریبون عرض می‌کنم وزارت دارایی وضعش خراب است، خراب است، خراب است اگر بخواهیم اصلاح کنیم مملکت را باید دستگاه مالیمان را اصلاح کنیم شما مالیات نمی‌گیرید تشریف می‌آورید این‌جا می‌فرمایید درسال 24 و 25 و 26 و 27 تا امروز یک کسى مالیات بدهکار بوده آقاى مأمور مالیات او را نگرفته آن وقت حالا می‌گویید آن آدم مجهول‌الهویه است و هفتاد میلیون تومان مالیات بدهکار است آخر این مسخره است چطور نگرفته‌اند‌؟ آن آدم را ازاولش فرار داده‌اند شما این مأمور را که فرار داده است چرا تعقیب نکردید همة اختیارات تعقیب به شما تفویض شده است چرا تعقیب نمی‌کنید این آقایان را بگیرید و تعقیب کنید آقا چرا این همه بیت‌المال مسلمین باید سرقت بشود و از بین برود؟ که امروز بیایید پشت این تریبون بگویید مملکت شش هزارساله احتیاج به قرض دارد احتیاج به بیچارگى دارد (پورسرتیپ- بیچارگى ندارد) آقا بیچاره کرده‌اند مملکت را با دزدى بیچاره کرده‌اند این مملکت را مالیات را اگر وصول کنند ما متمول هستیم همه جور اصلاحات را می‌توانیم بکنیم آن وقت براى حقوق معلم دویست و پنجاه تومان که تصویب شده است بعد از تصویب می‌آیند می‌گویند پول نداریم آن روز باید بیایید اینجا بگویید که من با تصویب این قانون مخالفم پول ندارم وقتى که تصویب کردند و سکوت کردید باید این را بپردازید اگر پول نداشتید باید بیایید اینجا بگوییدکه من مخالفم براى این‌که پول ندارم در هر صورت بنده فوق‌العاده از آن صورتى که آقاى وزیر دارایی قرائت فرمودند که یک مبلغى معادل چند برابر بودجه طلب دارند به سهم خودم متأثر هستم همه را می‌آیند می‌گویند آقاى گرجى بنده اسمش را چند مرتبه شنیده‌اند می‌گویند این مجهول‌الهویه است و شصت میلیون هم مالیات بدهکار است ولى از آن پینه‌دوز بدبخت می‌فرستند مشته‌اش را می‌گیرندحراج می‌کنند و حبسش هم می‌کنند پدرش را هم در می‌آورند ولى هر کس رقم مالیاتش به میلیون برسد با او یا حل می‌کنند به نفع خودشان یا مجهول‌الهویه می‌شوند این است طرز وصول مالیات وزارت دارایی‏

7- تقدیم سه فقره سؤال به وسیله آقایان شیبانى- خلعتبرى- دکترجزایرى‏

رئیس- وارد دستور می‌شویم. دنباله لایحه‌ای که در دستور بود مطرح است. آقاى شیبانى‏

شیبانى- بنده یک سؤالى از دولت راجع به راه کاشان دارم تقدیم می‌کنم‏

رئیس- آقاى خلعتبرى‏

خلعتبرى- سؤالى هم بنده راجع به چاى دارم که تقدیم می‌کنم‏

رئیس- آقاى دکترجزایرى

دکترجزایرى- بنده سؤالى راجع به بعضى قسمت‌هاى فرهنگ دارم که تقدیم می‌کنم. رئیس- براى دولت فرستاده می‌شود.

8- بقیه مذاکره در گزارش کمیسیون اقتصاد ملى راجع به تحصیل اعتبار از دولتین آمریکا و انگلستان‏

رئیس- لایحه اعتبار مطرح است. آقاى خرازى

خرازى (مخبرکمیسیون اقتصادملى)- دو لایحه‌ای که فعلاً مطرح است سه نفر موافق و سه نفر مخالف صحبت کردند و آقاى وزیردارایی هم این جا توضیحاتى دادند حالا نوبت بنده است که به عنوان مخبرکمیسیون اقتصاد اینجا توجه همکاران محترم به عرایض خودم معطوف بدارم. به شهادت آقایان روزى که جناب آقاى نخست‌وزیر به اتفاق آقاى وزیردارایی در مجلس تشریف آوردند و لایحه قرضه را تسلیم کردند بنده جزء مخالفین لایحة قرضه بودم با آن وضعى که دولت آورده بود اگر نظرآقایان باشد و در کمیسیون‌هاى مربوطه توجه کرده باشند دولت لایحه‌ای آورده بود که 150 میلیون دلار از دولت آمریکا و 10 میلیون لیره استرلینک از دولت انگلستان قرض می‌کند یک تبصره‌ای هم به او اضافه کرده بودندکه خریدهایی که برطبق این اعتبار می‌کنند که آن‌ها هم بدون رعایت قانون محاسبات عمومی باشد البته با این طرز قرضه هر کسى مخالف بود که بیایند قرضه بگیرند یا اعتبار بگیرند و بعد هرجورى هم دلشان بخواهندخرج بکنند و اساساً این وظیفه‌ای که از وظایف مختصة مجلس شوراى ملى است یعنى نظارت بر خرج و دخل است رعایت نشود در کمیسیون اقتصاد و در کمیسیون بودجه 3 تبصره به این لایحه اعتبار اضافه شده تبصره اولش این است که وجوهى که براى کارهاى عمرانى و آبادى می‌خواهند خرج کنند قبلاً لوایح و پروژه‌هاى آن را بیاورند به تصویب کمیسیون‌هاى اقتصاد و دارایی مجلس برسانند و بعداً بروند اجرا کنند تبصره دومش این است که این وجوهى که براى کارهاى ضرورى می‌خواهند که بنده عرض می‌کنم براى کسر بودجه می‌خواهند آن را هم باید قبلاً بیاورند به تصویب کمیسیون بودجه مجلس برسانند اول باید ببینیم چطور شده که دولت لازم دانسته که این جزیی اعتبارات را از دولتین آمریکا و انگلیس بگیرند آقایان آمده‌اند قانون گذرانده‌اند (تمنى می‌کنم توجه بفرمایید) که این 150 میلیون دلارى که در ظرف 3 سال از محل نفت عاید می‌شود ابداً به این دست نزنند و از این محل کسر بودجه را نپردازند و این منحصراً خرج می‌شود براى کارهاى عمرانى و آبادى و بالابردن سطح تولیدات کشاورزى و صنعتى و حق همین بوده و مجلس بسیار به این قسمت توجه کرده براى این‌که اگر می‌خواستند به این ممر درآمد سوراخى بکنند معلوم نبود که از این مبلغ چه مقدارش کمک صرف بودجه خواهد شد ما از طرف این آمده‌ایم دست دولت را بستیم یعنى گفتیم دولت حق ندارد از درآمد نفت کسر بودجه‌اش را تأمین بکند از طرفى همه می‌دانیم که ما کسر بودجه داریم و در ظرف این مدت دولت آمریکا متجاوز از یکصد میلیون دلار به عنوان بالعوض و مجانى براى کسر بودجه ما داده و حالا که ما درآمد پیدا کردیم شاید مقررات دولت آمریکا اجازه ندهند به یک مملکتى که خودش درآمد دارد باز هم کمک‌هاى بلاعوض بشود دیگر آنها حاضر ‌شدند به ما کمک‌هاى بلاعوض بکنند و ملاحظه هم خواهید فرمود این میزانى که به عقیده بنده با توضیحاتى که آقاى وزیردارایی در کمیسیون‌هاى مربوطه دارند در حدود 32 میلیون دلار بیشتر نیست و سایر قسمت یعنى 35 میلیون دلار دیگرکه براى کارهاى ضرورى و براى کارهاى عمرانى و آبادى است در سال بیش از صدى 3 نیست و این صدى 3 نازل‌ترین نرخ نزول است در دنیا انگلیس‌ها هم که 10 میلیون لیره می‌دهند نرخ نزولشان صدى چهار است بقیه یعنى 82 میلیون دلار دیگر که اختصاص داده‌اند براى کارهاى عمرانى و آبادى و بالا بردن سطح تولیدات آن را از بانک صادرات و واردات که یکى از مهم‌ترین و معتبرترین بانک‌هاى آمریکا بلکه دنیاست به تمام ممالک هم کمک می‌کند از آن قرض می‌گیرند و آن بانک با شرایط معینى قرض می‌دهد یعنى اول پروژه‌هاى مصرف قرضه را می‌بیند و رسیدگى می‌کند و حتى اگر لازم باشد هیئت یا اشخاصى

+++

 یا افرادى را می‌فرستند به آن مملکت که آن پروژه‌ها یا آن کارها را که درنظر است تطبیق بکنند. در غیراین صورت حتى دولت آمریکا هم اگر توصیه بکند قرض نخواهد داد و فقط آروزى حساب و کتاب خواهد داد و ملاحظه فرمودید که آن قسمت فعلاً که نه مدتش معین است نه نرخ بهره‌اش معین است بستگى دارد به اهمیت آن کار اگر خواستند قرض بگیرند از این بانک صادرات و واردات براى سد کرج یا اعتبار بگیرند قبلاً آن پروژه باید به تصویب بانک صادرات برسد و متناسب با مدتى که ساختمان سد کرج یا پروژه‌هاى دیگر اقتصادى طول می‌کشد آن بانک قرض می‌دهد بنابراین تنها نگرانى که نمایندگان محترم دارنداین است که چرا ما بیاییم اعتبار بگیریم یا قرض بگیریم و براى کسر بودجه خرج بکنیم در صورت‌مجلس کمیسون اقتصاد و دارایی مجلس شوراى ملى ضبط است که از این محل بیش از 32 میلیون دلار دولت حق ندارد آن هم با تصویب کمیسیون بودجه بنده می‌بینم همة رفقا نگرانى دارند از مخارجى که دولت می‌کند (صحیح است) بنده خودم هم جزء آنها هستم و حق می‌دهم با آقایان براى این‌که مملکتى که دو ثلث مردمش نان و چاى ندارند بخورند باید این مطالب گفته شود (صحیح است) مردمی ‌که هیچ چیز ندارند و از طرف دیگر وزرا و مأمورینش اتومبیل‌هاى آخرین سیستم سوار می‌شوند. در عراق بنده به ممالک اروپایی و آمریکایی کار ندارند در عراق چهار مقام وزیرجنگ فرمانده کل قوا، رئیس ستاد ارتش رئیس کل شهربانى اتومبیل دولتى دارند نخست عراق اتومبیل دولتى ندارد یعنى ملت خرج اتومبیل نخست‌وزیر عراق را نمی‌دهند اگر اتومبیل دارد سوار می‌شود اگر ندارد نمی‌شود این است که بنده از دولت و مخصوصاً آقاى وزیردارایی تقاضا دارم که در این مورد توجه مخصوص بفرمایند و از این خرج‌ها جلوگیرى بفرمایند فعلاً تا کارهاى تولیدى و عمرانى‌مان راه بیفتد تا فلاحتمان مکانیزه بشود تا کمبود قند و شکر و پارچه و سیمانمان را تأمین بکنیم تا ما این منابع معدنى‌مان به کار بیفتد و از اینها درآمد پیدا کنیم فعلاً نمی‌توانیم به مستخدمین دولت حقوق ندهیم ولى از این مخارج می‌توانیم مبالغ زیادى‏ کسرکنیم ملاحظه بفرمایید که تا این‌جا آمده‌ایم در ظرف همین دوره دو ماهه مجلس شوراى ملى متجاوز است 370 میلیون تومان اضافه اعتبار تصویب کردیم با این شرحى که عرض می‌کنم هفتاد میلیون تومان به عنوان حقوق معلم دادیم 180 میلیون تومان این لایحه‌ای بود که روز یکشنبه آقایان رأى دادند و بیچاره مستخدمین دولت که آن لایحه به عنوان ترفیع و اضافات مستخدمین بود در صورتى که یک قلمش بیشتر به آنها اختصاص نداشت. یک قلم شصت و نه میلیون تومان به عنوان اضافه اعتبار ارتش دادیم یک میلیون و نهصد هزار تومان براى دفع شات به وزرات کشاورزى دادیم این‌ها را ما تصویب کردیم وزارت دارایی باید بپردازد از کدام محل بپردازد؟ آقایان توجه بکنید و ملاحظه بکنید ببینید لایحه قرضه چطور آمد و چطور در کمیسیون‌ها تصویب شد. همه ما معتقدهستیم کشورى که توازن مالى ندارد توازن بازرگانى ندارد هیچ کار اساسى نمی‌تواند بکند ما آمدیم دولت را مکلف کردیم به موجب تبصره 3 در این لایحه پیشنهادى که الان به عنوان خبر کمیسیون آمده و در مجلس شوراى ملى مطرح است ملزم کردیم که تا آخر سال 1335 بودجه‌اش را تعدیل و متوازل کند این یک قدم بزرگى است اگر دولت موفق بشود و مجلس شوراى ملى هم توجه می‌کند و کمک بکند که ما تا آخر سال 1335 بودجه تعدیل شده داشته باشیم و بنده ‌امیدوارم با این وجوهى که از درآمد نفت و این وجوهى که به عنوان اعتبارگرفته می‌شود در نتیجه اقداماتى که در بالابردن سطح تولیدات کشور می‌شود موفق بشویم که یک قسمت از کارمندان در کارهاى اقتصادى جا بدهیم تا بالطبع بودجه دولت بیاید پایین ملاحظه بفرمایید ما یک قانونى آمدایم تصویب کردیم به عنوان این‌که اشخاصى که در زمان دولت سابق بازنشسته شده‌اند اعم از افسران لشکرى و صاحب منصبان کشور اینها را گفتیم که در زمان دولت سابق به ناحق بازنشسته کردند قانون گذراندیم که آنها را به خدمت برگردانند غیر از چند وزارتخانه آن هم معدودى از آنها را دعوت به خدمت نکردند ارتش اضافه اعتبار دارد شهربانى اضافه اعتبار دارد ژاندارمرى کل اضافه اعتبار دارد ما اگر قانون براى دلخوشکنک این افسران گذارده‌ایم بنده با این طرز قانون گذاردن موافق نیستم و حتى این‌جا صحبت شد که در ظرف یک ماه تکلیف این‌ها را معین کنند تاکنون معین نکردند. این لایحه قرضه در 4 کمیسیون مطرح و تصویب شده عده اعضاى این 4 کمیسیون در حدود 66 نفر هستند اگر نصف به علاوه یک این عده را که هم بگیرید 34 نفر در کمیسون‌هاى اقتصاد و دارایی و بودجه و امورخارجه مجلس شوراى ملى به این رأى داده‌اند بنابراین حالا که در مجلس آمده بنده می‌بینم که آن توجهى که باید بشود نمی‌شود که الان جناب آقاى وزیر امورخارجه اینجا تشریف دارند آقایان ما باید در درجه اول از موقعیت‌هایی که در دنیا پیش می‌آید حسن استفاده کنیم (صحیح است) امروز وضع طورى نیست که ما بیاییم براى چیزهاى جزیی عمر مجلس و عمر دولت را تلف کنیم اکازیون همه وقت پیش نمی‌آید بنده می‌بینم بعضى از رفقا اظهار نگرانى می‌کنند در قسمت‌هاى سیاسى یا اعمال نفوذى که ممکن است در نتیجه گرفتن اعتبار بشود آقایان امروز وضع دنیا هیچ قابل مقایسه نیست با وضع سابق به قول آخونده اقیاس مع‌الفارق است.

رئیس- آقاى خرازى شما مخبریید از موضوع خارج نشوید و مختصر بفرمایید

خرازى- اکثر آقایان رفقاى محترم که مخالفت کردند نگرانى داشتند از این که با دادن این اعتبار ممکن است اعمال نفوذ بکنند، یک موقعى در 1907 آمدند آن قرارداد ننگین تقسیم را در ایران گذاردند بین خودشان و ایران را به دو منطقه تقسیم کردند و در تمام دنیا یک سگ هم به نفع ما عوعو نکردند امروز دنیا بیدار است اگر یک دولت قوى بخواهد به یک دولت ضعیف تعدى کند دنیا توجه می‌کند و از او حمایت می‌کند بنابراین هیچ جاى نگرانى نیست بعضی‌ها می‌گویند علامت بدبختى است چرا یک سال و نیم پیش حاضر نبودند حتى 10 میلیون دلار به ما قرض بدهند ما هشت میلیون و هفتصد هزار دلار به عنوان حق‌السهممان بود در بانک بین‌المللی دولت وقت رفت قرض کرد دولت وقت رفت 14 میلیون لیره از پشتوانه اسکناس استفاده کرد و هیچ دولتى حاضر نبود به مناسبت اوضاعى که در ایران بود حتى یک میلیون دلار یا صد هزار دلار به ما قرض بدهد حالا یکصد و پنجاه میلیون دلار و ده میلیون لیره استرلینک می‌دهند ملاحضه بفرمایید اغلب آقایانى که در کارهاى اقتصادى واردند اعم از بازرگانى و کشاورزى و صنعتى و معدنى قرض دارند هیچ تاجرى نیست بدون قرضه هیچ بانکى نیست که بدون قرض کار بکند دولت اگر بخواهد کارش را راه بیاندازد پول لازم دارد و مقدمات کارش را هم باید فراهم بکند و مقدمات کارش که فراهم شد هم از درآمد این‌ها و هم از درآمد نفت جبران خواهد کرد جناب آقاى حائرى‌زاده فرمودند که اهالى بنادر خلیج و جزایر خلیج‌فارس این‌ها کوچ می‌کنند و می‌روند به سواحل عمانات یا فرض بفرمایید از موقعى که پاکستان و هندوستان درست شده است اهالى بلوچستان می‌روند به پاکستان براى این‌که آنجا فعالیت‌هاى اقتصادى هست در ایران نیست باید وسایلى فراهم شود که مناطق خلیج‌فارس با سایر مناطق آباد بشوند براى کارهاى عمرانى و اقتصادى باید کارهاى بزرگى در اینجا شروع بشود با این صد دینار سه شاهى‌ها نمی‌شود کار کرد ما سالى 25 میلیون لیره قند و شکر و قماش نخى و سیمان از خارج می‌خریم اگر بیاییم یک برنامه پنج ساله طرح کنیم ممکن است قند و شکر و قماش و چاى و سیمان خودمان را تأمین کنیم نتیجه چقدر از افراد مملکت به کار واداشته می‌شوند آن وقت موقعى است که دولت اگر بخواهد مستخدمین را نگه بدارد هیچ کس حاضر نمی‌شود که برود در ادارت دولتى به عنوان استخدام کار کند یکى دیگر از موضوعاتى که می‌خواستیم توجه آقایان را جلب کنیم این است که بعضى‌ها خیال می‌کنند که دولت می‌خواهد همه کارها را خودش بکند در تمام دنیا هر سیستم حکومتى که هست دولت‌ها دو وظیفه دارند یکى از این امنیت براى مملکت ایجاد کند یکى هم تهیه کارونان ما بارها صحبت‏ کردیم و حتى مخصوصاً تبصره‌ای جناب آقاى لارى پیشنهادکرده بودند جناب آقاى وزیردارایی فرمودند که این تبصره را فعلاً بگذرانیم اسمش هست ما بانک‌هایی داریم ولى همه با سرمایه‌هاى قلیل کارشان و نزول گرفتن و بهره گرفتن از اسمشان بانک کشاورزى رهنى ملى همه چیز هست ولى کار اساسی‌شان را انجام نمی‌دهند ما باید این اعتبارات را به این بانک‌ها بدهیم در استخراج معادن زحمت کشید هر کس آمد تأسیسات صنعتى کرد هر کس به مکانیزه کردن کشاورزى کمک کرد از این اعتبارات بتواند استفاده کند بنده خیلى پرحرفى کردم (صحیح است) و معذرت می‌خواهم (احسنت) ولى خواستم توجه آقایان را جلب کنم که وضع دنیا یک طورى است که نباید با این حرف‌ها خودمان را معطل کنیم و آقایان توجه بفرمایند آقایان ناظرخرج و دخل مملکت هستند اگر دیدند دولت می‌خواهد غیر از این 32 میلیون دلارى که مجبوراست براى این‌که ما جلویش را گرفته‌ایم آمریکایی‌ها هم اعتبار بلاعوض و مجانى دیگر ن می‌دهند اضافه از این مبلغ از این اعتبارات بردارد مگذاریم ولى باید این را به دولت کمک کنیم که همین‌طور که در تبصره‌ها قید شده قسمت بودجه‌اش را بیاورد در کمیسیون‌هاى بودجه قسمت‌هاى اقتصادى و عمرانیش را بیاورد در کمیسیون‌هاى اقتصاد و مجلس که آقایان موافقت کنند و انشاءالله به خواست خداوند متعال و توجهات شخص اعلیحضرت همایون شاهنشاهى که همیشه غمخوار این مملکت بوده و تمام این اعتبارات و این‌ها به نظر و تصویب اعلیحضرت همایونى رسیده این اعتبارداده شود و دست و بال دولت باز بشودکه دولت سرمایه‌هاى بانک را ببرد بالا و مردم در نتیجه از این فقر و بدبختى و بیچارگى نجات پیدا کنند (انشاءالله- احسنت)

رئیس- آقاى دکترحسین پیرنیا

دکتر پیرنیا- بنده قبل از این‌که وارد عرایضم راجع به این لایحه قرضى بشوم می‌خواهم یک عرضى بکنم و آن این است که چون وزارت دارایی مسئول توازن خرج و دخل مملکت است قوانین مملکتى یک اختیارات خاصى براى این دستگاه که وزیردارایی باشد مقرر کرده است و آن این است که اولاً مجلس بدون پیشنهاد دولت نمی‌تواند خرجى را تصویب کند و دولت هم بدون موافقت وزیردارایی نه خرجى را می‌تواند پیشنهاد کند و حتى تصویب‌نامه‌هاى مالى هم بدون این‌ که به امضای وزیردارایی برسد و موافقت بشود به هیچ‌وجه قابل اجرا نیست بنابراین دستگاه مملکتى بدون موافقت

+++

 قبلى وزیردارایی حتى یک دینار هم نه می‌تواند تصویب کند و نه می‌تواند خرج کند و بنابراین در قسمت هر اضافه خرجى که مجلس کرده است یا هر اضافه خرجى که آقایان تصویب کره‌اند آن اضافه‌خرجى بوده است که وزارت دارایی قبلاً توافق کرده بعد از او هم راجع به لایحه قرضه هم ما البته حاضریم گذشت کنیم و با جناب آقاى وزیردارایی راه بیاییم با وجود مخالتى که داریم و تمام این قسمت این دو صفحه را تصویب کنیم به شرط این‌که ایشان هم با ما راه بیایند و آن قسمت احتیاجات ضرورى کشور را که در این گزارش قید شده موافقت کنند که از لایحه حذف بشود و ما این یک تقاضاى کوچک را داریم که این قسمت احتیاجات ضرورى کشور را موافقت بفرمایند حذف شود. حالا بنده راجع به این قسمت که بودجه است یک عرایض مفصل‌ترى دارم که خدمت آقایان عرض می‌کنم در ابتداى سال جارى که بودجه از طرف دولت پیشنهاد شد آقایان محترم ملاحظه فرمودید که درآمد این بودجه در 850 میلیون تومان و مخارج مملکتى درحدود 1700 میلیون تومان برآورد شده بود و اگر خاطر مبارک آقایان باشد بنده در آن موقع وضع بودجه را تشریح کردم و مطالبى به عرض رساندم و در عواقب موحش این دخل و خرج مملکت مطالبى عرض کردم و عواقب وخیم این وضع را به خصوص خاطره‌هاى تلخ و سوابق ناگوارى که از این کسر بودجه که مورد تصدیق جناب آقاى وزیردارایی هم هست به عرض آقایان محترم رسانیدم و عرض کردم که این کسر بودجه یکى از بزرگترین موانع در مقابل پیشرفت و ترقى و تعالى ملت ایران بوده است و بنابراین عرض کردم که از شهریور 1320 این کسر بودجه به وجود آمده و به این رقم بسیار سنگین بالغ شده و این یک بار سنگینى است روى دوش مردم ایران براى این ‌که نتوانند به آن سرعتى که شایستگى و لیاقتش را دارند در طریق ترقى و تعالى سیر بکنند (صدرزاده- چه بایدکرد؟ راهش را هم بفرمایید) الان عرض می‌کنم وضع مملکت حقیقتاً از سال 1320 به این ترتیب شده است که تمام دستگاه دولت به جاى این که فراقت داشته باشد و در عرض سال مطالعه بکند براى تهیه برنامه‌هایی براى اصلاح مملکت وقتشان مصروف به این است که چه بکنند در آخر ماه حقوق‌ها را بپردازند این اساس گرفتارى وضع مملکت است و بنابراین ناچار هستند دائماً یا از طریق مساعده گرفتن از دستگاه‌هاى استقراض یا خواستن کمک‌هاى بلاعوض این مشکل مملکتى را در آخر هر ماه حل بکنند و البته ما دیدیم که حتى دولت‌هایی هستند که این وضع مالى به قدرى به آنها فشار آورد که مجبور بودند از دستگاه‌هایی که با آنها مبارزه می‌کردند تقاضاى کمک بکنند این را هم ما دیدیم و این وضع بسیار تأسف‌آور و غم‌انگیزى بود اما در عرایضى که راجع به کسر بودجه عرض کردم وقت نشد که تمام عواقب کسر بودجه را به استحضار آقایان نمایندگان محترم برسانم و فقط صحبتم را منحصر به قسمت سیاسى این موضوع و عواقبى که از لحاظ سیاسى دارد کردم و منتظر این بودم که بودجه در مجلس مطرح شود و در آن موقع به طور مفصل در این قسمت عرایضى بکنم و راه چاره‌ای را که به نظر می‌رسد به استحضار آقایان نمایندگان محترم برسانم ولى خوشبختانه مجلس شوراى ملى در این مورد هم همان طورى که در طى این مدت 50 سال ‌به آن‌ها ‌شهامت و شجاعت و فداکارى وظیفه دفاع از حقوق و منافع و حقوق ملت ایران و پیروى از مصالح کشور ایران را ایفاکرده است در آن موقع نه کمیسیون بودجه و نه مجلس شوراى ملى چنین‏

بودجه‌ای را قابل مطالعه تشخیص ندادند و حتى آن را مطرح ننمودند و بنابراین بودجه سال جارى ملاحظه فرمودید که مطرح نشد و آقایان محترم بهتر از بنده وقوف دارند که صرف‌نظر از جهات سیاسى مهمترین گرفتارى‌هاى اقتصاى ما یعنى گرانى معشیت، بیکارى و گرانى ارز و مهمترین گرفتارى‌هاى ادارى یعنى هرج و مرج دستگاه ادارى عاطل و باطل بودن و فساد این دستگاه و گرفتاری‌هاى اساسى دیگر ما از قبیل عقب ماندگى وضع کشاورزى عقب ماندگى وضع بهداشت و اقتصادى ما همه معلول وضع مالى بودجه کشوراست حالا بنده یک قسمتى که مورد توجه آقایان است براى مثال عرض می‌کنم و آن قضیه فساد دستگاه ادارى است باید ببینیم این فساد دستگاه ادارى از کجا ناشى شده این فساد دستگاه ادارى یک قسمت مهمش از این جهت ناشى شده که حقوقى که به کارمندان دولت پرداخته می‌شود کافى براى مخارجشان نیست و حالا این حقوق چرا این طور است این معلول کسر بودجه است که بنده عرض خواهم کرد ولى در مقابل این وضع وحشتناک بودجه کشور و وضع تاریکى که در وضع بودجه کشور موجود است یک نقطه ‌امیدى هم در خاطر بنده وجود داشت و آن اطلاع از وخامت وضع مالى دولت به طور کلى بود بنده می‌دانم که مالیات‌هاى غیرمستقیم به حداکثر رسیده و از 850 میلیون تومان درآمد کشور فقط صد میلیون تومان آن مالیات مستقیم است و بقیه یعنى 750 میلیون تومان مالیات غیرمستقیم است و دیگر نخواهد توانست که هر وقت پولى لازم داشته باشد بر مالیات‌هاى غیرمستقیم بیفزاید پس راه مالیات غیرمستقیم مسدود شده بنده می‌دانم که قدرت پرداخت وام از طرف بانک ملى به دولت نیز به انتها رسیده و دیگر بانک ملى نمی‌تواند اضافه بر 17 میلیارد ریال به دولت بپردازد بنده می‌دانم با قانونى که هست دولت نمی‌تواند از درآمد فقط براى پرداخت کسر بودجه استفاده کند و این وخامت و ناچارى امیدوارى زیادى در بنده ایجاد کرده بود و بنده‌ امیدوار شده بودم که بعد از آن‌که تمام این راه‌ها مسدود شد بالاخره دولت ناچار براى کسر بودجه خود راه علاجى پیدا می‌کند و البته این راه هم یک راه معجزه آسایی نیست همان ترتیبى است که در همه کشورها عمل می‌شود و بنده هم الان عرض کرد به آن ترتیب می‌شود کسر بودجه را علاج کرد بنابراین یک امیدوارى زیادى پیدا شده بود که از تمام ممرهایی که دولت می‌توانست استفاده کند، قرض از بانک، مالیات غیرمستقیم، پشتوانه اسکناس، درآمد نفت، تقریباً غیرممکن شده بود و از بین رفته بود و بنابراین امیدوارى بود که بالاخره دستگاه دولت و مالى ایران یک راه‌حل صحیحى پیدا می‌کنند حالا چه شد که این امیدوارى پیدا شد یک محاسباتى است که امیدوارى زیادى ایجاد می‌کنند براى امکان تعادل بودجه بدون توسل به استقراز یا وسایل غیرصحیحى که تاحالا از شهریور 1320 دولت از آن‌ها استفاده می‌کرده و آنها را عرض می‌کنم اگر درآمد ملى ایران را با ارزش فعلى ریال ده میلیارد تومان حساب کنیم طبق آمارهاى بین‌المللی و آمارهاى متخصصین حساب کرده‌اند از این ده میلیاردتومان به نرخ عادى 15 درصد را دولت می‌تواند به عنوان مالیات اعم از مستقیم و غیرمستقیم وصول و حال آن‌که در سایر کشورهاى جهان این درآمد به چهل درصد می‌رسد بنابراین یک عایدى عادلانه از طریق مالیات 1500 میلیون تومان است و اتفاقاً این توافق می‌کند با همان رقمی ‌که جنابعالى فرمودید که بنده خیال می‌کردم رقم بودجه بیش از این مبلغ است و از این 1500 میلیون تومان 750 میلیون تومان مالیات غیرمستقیم گرفته می‌شود بنابراین محلى که براى مالیات مستقیم باقى می‌ماند و حداکثر دولت می‌تواند مالیات مستقیم بگیرد 750 میلیون تومان است به جاى صد میلیون تومان که فعلاً مالیات مستقیم می‌گیرد دولت می‌تواند در حدود 750 میلیون تومان مالیات مستقیم بگیرد از سه راه دیگر هم بنده این را حساب کردم مثلاً از این راه این‌که دولت ایران در سال 1319 در حدود دویست میلیون تومان وصولى داشته است جناب آقاى مشایخى هم آن وقت در وزارت دارایی تشریف داشتند حالا ملاحظه می‌فرمایید که قیمت‌ها بیش از این 5 ر 7 برابر شده پس وقتى آن وقت بیش از دویست میلیون تومان دولت وصولى داشته باز هم می‌رسیم به همان 1500 میلیون تومان علاوه بر این بنده یک آمارى را عرض می‌کنم براى این‌که معین بشود که این 5 ر 7 برابر یک رقم غیرقابل تحملى براى طبقه ثروتمند مملکت نیست ملاحظه بفرمایید مالیات بر مستغلات در تمام کشور در سال 1332 فقط 5 ر 5 میلیون تومان بوده است در سال 1332 مالیات املاک مزروعى در تمام کشور ده میلیون تومان بوده است در این سال مالیات بازگانان در تهران 7 میلیون تومان بوده است مالیات کسبه و اصناف 2 میلیون تومان بوده است بنابراین ملاحظه می‌فرماییدکه محل خیلى زیادى براى افزایش مالیات مستقیم هست البته این رقم 750 میلیون تومان مالیات مستقیم را بنده خیلى رقم اعلایش را گرفته‌ام در صورتى که جناب آقاى وزیردارایی فقط به 300 میلیون تومان احتیاج دارد و بنابراین از این لحاظ محلى بیشتر باقى نمی‌ماند و این افزایش هم هیچ احتیاجى به این‌ که نرخ مالیات را بالا ببریم نیست براى این‌که نرخ مالیات الان به حداکثر رسیده و بیش از میزانى است که حقیقت لازم است نرخ مالیات بر درآمد پنجاه درصد است ولى دستگاه وصول و سازمان وصول خیلى خوب عمل نمی‌کند و عرض کردم آمارهاى دیگرى هم هست که عرض بکنم کسانى که اراضى می‌خرند مترى یک ریال و مترى هزار ریال می‌فروشند یا کسانى که درآمد نزولى دارند از قرار صدى بیست و چهار به آمارى که نگاه بکنید در عرض سال فقط 600 هزار تومان از این‌ها وصول شده است و بنابراین علت اساس را می‌بینیم که کجاست و گرفتارى اساسى کجاست این قسمت درآمد حالا می‌آییم به قسمت خرج دولت ایران یک اعتبارات مهمی ‌در اختیار دارد هم اعتبار درآمد فقط و هم اعتبار قرضه و از این محل می‌تواند یک شرکت‌هاى عمرانى و تولیدى تشکیل بدهند و عده زیادى از کارمندان دولت را به این شرکت‌هاى تولیدى و عمرانى منتقل بکند و کسر بودجه کشور و کثرت تعداد کارمندان را از این طریق علاج بکند بنابراین جناب آقاى وزیردارایی نتیجه‌ای که بنده می‌خواستم عرض بکنم این است که اولاً افزایش فورى میزان وصول مالیات مستقیم به مقدار متنابهى امکان‌پذیر است این عرض بنده است حاضرهستم ثابت بکنم (نراقى- به اصلاح قانون) نخیر اصلاح قانون هم لازم نیست باید خوب وصول بکنند اصل دوم تقلیل فورى مخارج است که به وسیله تشکیل شرکت‌هاى تولیدى و نقل و انتقال کارمند‌ اضافى به این شرکت‌ها امکان‌پذیر می‌باشد بنابراین یک افزایش فورى در مالیات مستقیم و یک انتقال کارمندان به این شرکت‌ها دو قسمت درآمد و مخارج را تأمین می‌کند بنده می‌خواستم عرض بکنم که این موضوع یعنى توازن بودجه را می‌بایستى یک قسمت از برنامه کلى تشخیص داد وقتى که کسر بودجه یک مرض مزمنى شد باید تمام برنامه مملکت متوجه معالجه کردن این مرض بشود (صحیح است) و تا این مرض از بدن مملکت و ازدستگاه اقتصادى این مرض مزمن و این سرطان زاید نشود سلامت و قوت در این بدن وجود پیدا نخواهد کرد بنابراین توازن بودجه در وضع فعلى مملکت تمام برنامه مملکتى است و اساس برنامه مملکتى است و برنامه‌های عمرانى و تولیدى هم باید برنامه‌هایی باشند که این کار را علاج بکنند یعنى بتوانند تعداد زیادى از کارمندان دولت را تقلیل بدهند

+++

حالا این قسمت اصلى عرایض بنده است جناب آقاى وزیردارایی توجه بفرمایید بنده عرض کردم که هیچ راهى براى دولت باقى نمانده بود که بودجه‌اش را تعادل بدهد توازن بدهد فقط یک چیزى را که فکر نکرده بودم این بود که بیایند یک لایحه قرض فورى جلوى ما بگذارند که ما به صرافت یک همچو تحول اساسى در زندگى اجتماعى در زندگى سیاسى خودمان نیفتیم براى این‌که کسر بودجه مهم‌ترین و مؤثرترین و اساسى‌ترین حربه و وسیله است براى اجراى چنین نقشه‌ای و آن نقشه اساسش چیست مانع شدن ملت ایران براى این‌که با خیال راحت و بافراغت بال نتواند یک برنامه عمرانى صحیحى را تعقیب بکند (صحیح است) و البته این نقش بسیار خوب مطالعه شده چرا؟ براى این‌که طرح قرضه براى کسر بودجه شده عرض کردم قرض براى عمران و تولید هیچ عیب ندارد به شرط این‌که پروژه‌ها و نقشه‌هایش مطالعه شده باشد هیچ کس مخالفتى ندارد ولى این قرض کردن براى کسر بودجه است این در این موقع مناسب که تمام طرق دیگر بسته شده بود و دولت ناچار بود کسر بودجه‌اش را به وسیله مالیات و به وسیله تقلیل مخارج انجام بدهد یک طرح خیلى آماده شده و مطالعه شده‌ای تقدیم شده که ما را به کلى منصرف بکنند از این وضع و البته در این قسمت هم مطالعه شده بود چرا؟ براى این‌که کسانى که نقشه را طرح کرده بودند می‌دانستند که مردم ایران روى نبوغ و هوش ذاتیش از وام خارجى براى کسر بودجه به شدت نفرت دارد به خوبى می‌دانستند که مردم ایران از وام‌هاى خارجى یادگارهاى تلخى دارند خیلى از آقایانى که در این‌جا تشریف دارند این یادگارها به خاطرشان هست و می‌دانند که بانک شاهى پاسم راتریوم سال‌ها خارجیان تحت عنوان وثیقه گرفتن گمرکات اقتصاد ایران را در اختیار داشتند می‌دانستند که وام گرفتن (دکتر عدل- حالافرق کرده) حالا خیلى بدتر شده حالا روابط دول قوى وضعیف خیلى از قرن 19 بدتر شده و روابط خشن‌تر و شدیدتر شده و آقایان ملاحظه فرمودند روابط اقویا و ضعفا به کلى تغییرکرده ولى به ضرر روابط ضعفا با اقویا است که در یک موقعى عرض خواهم کرد و می‌دانستم مردم ایران واقفند که تا چه ‌اندازه قرض گرفتند براى پرداخت مخارج جارى به حیثیت و اعتبار شخص لطمه می‌زند نقشه‌ای اندیشیدند و آن نقشه این بود که این وام را که مثل یک تریاکى است براى تخدیر کردن یا مثل سم مهلکى است که ما عادت بکنیم اعتبار پیدا بکنیم و عقب تعدیل و اصلاح کسر بودجه نرویم راه قرض گرفتن را به ما نشان دادند یک راهى که خیلى خطرناک‌تر از سایر راه‌هاست (چند نفر از نمایندگان- احسنت) براى این‌که همیشه در دل بزرگ هستند براى این‌که بتوانند کیسه‌شان را باز بکنند و به ما قرض بدهند و آن وقت شخص مقروض هم ناچار است شب و روز مراقب باشد که دلخوشى و رضایت کسانى را که به او قرض می‌دهند فراهم بکند (کاشانى- و همیشه هم محتاج باشد) این قرضه یک راه جدیدى است یک نقشه‌ای است براى افتتاح یک باب جدیدى براى عادت دادن افکار عمومی ‌و افکار متصدیان اقتصادى و مالى ما به استفاده از این راه یک اعتیادى است یک سم مخدر و مهلکى است براى دستگاه اقتصادى ما و حقیقت این را به این وصع مغشوش نگاه نکنید اگر این جریان شروع بشود حقیقت آینده مملکت را به مخاطره می‌اندازد حقیقت این قرضه براى این است که به ما فهمانده شود که آقا اصلاح کسر بودجه اصلاح وضع مالیه و کم کردن خرج و گرفتن مالیات دردسر و زحمت دارد چه لزومی‌ دارد که خودتان را دردسر بیندازید ما پول حاضر و آماده داریم و شما می‌توانید از این پول استفاده کنید و هیچ احتیاجى به اصلاح سازمان‌هاى ادارى ندارید البته این مقدار براى شروع است براى عادت کردن است ولى آقاى وزیردارایی همین که این باب افتتاح شد و به این راه ما وارد شدیم هر روزبه روز هر قدر استعداد ما زیادتر بشود هر قدر درآمد نسبى‌مان بیشتر شود قرضه‌ما‌ن هم روزبه روز مقدار زیادترى خواهد شد براى آن‌که‏ از بانک ملى شما ابتدا 25 میلیون تومان قرض گرفتید و این باب افتتاح شد تا رسید به یک هزار و هفتصد میلیون تومان کسر بودجه اول ده میلیون تومان بوده حالاشده است هفتصد میلیون تومان و یک دلیل دیگرى که این یک فکرى بوده استبراى عادت دادن ما و افتتاح این باب جدید در زندگى عمومی ‌ما بعد ازجریان مشروطیت و از بین بردن قرضه‌ها هنوز ما نه بودجه داریم تصویب شده که ببینیم کسر خرجمان چیست نه هنوز برنامه عمرانى و تولیدى مجلس تصویب کرده که ببینیم چه خرجى دارند اول می‌گویند بیایید قرض کنیم بعد مخارج را تعیین کنیم در صورتى که اول باید مخارج تعیین شده باشد تا بعد ببینیم چه احتیاجى به قرض داریم و آیا احتیاجى به قرض داریم یا خیر و با این مقدمه‌ای که ما می‌بینیم که یک مرتباً یک مسابقه‌ای برقرار شده براى زیاد کردن حقوق‌ها براى این‌که هر صنفى می‌خواهد که حقوقش از صنف دیگر بیشتر بشود این هم دلیلى است بنابراین که می‌خواهند کسر بودجه را زیاد‌تر کنند اما راه‌حل وجود دارد منتهى یک چیز کسر داریم جناب آقاى خرازى و آن این است که حقیقتاً و صمیمانه بخواهیم و اداره بکنیم که بدون قرض کسر بودجه را از بین ببریم اگر این اراده وجود داشته باشد و یک اراده صمیمانه‌ای در این کار وجود داشته باشد همین طور که عرض کردم این وضع امکان‌پذیراست و سیصد میلیون تومان تفاوت خرج را می‌شود از طرف افزایش مالیات و کسر خرج تأمین کرد ولى شرط اول آن این است که حقیقتاً ما بخواهیم و تصمیم داشته باشیم که یک همچو تحولى را در وضع مملکت ایجاد کنیم همان طورى که اعلیحضرت فقید رضاشاه فقید هم این تحول را ایجاد کرد همان طورى که اعلیحضرت فقید کرد همین توازن دادن دخل و خرج است که ما هنوز بعد از شهریور موفق نشدیم این موضوع را عملى بکنیم و براى این موضوع عرض کردم همان صمیمیت و همان اراده کافى است تصمیم بگیریم اول خودمان مالیات خودمان را بپردازیم بعد تصمیم بگیریم پدر یا مادر یا اقوام ما که شاید در بینشان بزرگترین ثروتمندان مملکت باشند مالیات عادلانه را از این‌ها وصول بکنیم بایستى که وظیفه و سیاست ادارى خود را بیشتر از مصالح و منافع دوستان ذى نفوذ‌مان تعقیب بکنیم و کمتر عواید مملکت را براى حفظ موقعیت موقعیت‌هاى خودمان به مصرف برسانیم و به همین جهت است که ما نباید بگذاریم که این سم مهلک و مخدر و این راه جدید وارد برنامه اقتصادى و وارد دستگاه مالى و افکار عمومی ‌این مملکت بشود. بنده از آقایان محترم نمایندگان تقاضا می‌کنم به این نکته توجه بفرمایند که یکى از مهمترین هدف‌هاى مشروطه خواهان و یکى از اساسى‌ترین ارکان تشکیل این مجلس شوراى ملى دو چیز بود یکى جلوگیرى از اعطاى امتیازات و یکى جلوگیرى از قرضه خارجى وخوشبختانه وقتى مجلس هجدهم تشکیل شد در عرض 50 سال مبارزه مداوم مجلس شوراى ملى در ابتداى دوره 18 نه یک امتیازى در مملکت وجود داشت و نه یک قرضه خارجى باقى مانده بود و حالا بنده اطمینان دارم که دوره 18 مجلس شوراى ملى مبارزه استقلال‌طلبانه و ملت خواهانه اسلاف با شهامت و شجاعت خود را با نحو بهترى تعقیب خواهد کرد و با ردکردن لایحه قرضه براى پرداخت مخارج ضرورى اجازه خواهند داد نقشه کسانى که بخواهند آن را به چنین سم مخدر و مهلکى عادت دهند و باب جدیدى براى اسراف و تبذیر و فساد و رشوه و سوءاستفاده باز کنند و اصلاح وضع اقتصادى و دارایی ما را براى همیشه غیرممکن سازند اجرای بشود. آقایان محترم با ردکردن لایحه قرضه نقشه کسانى را که در مقابل سیل طرقى و تعالى ملت ایران هر روز مانع می‌تراشند و می‌خواهند هر روز بار ما سنگین‌تر شود و روح یأس و ناامیدى و ناتوانى در مردم ایجاد کنند نقش برآب خواهند کرد و افتخار دیگرى بر افتخارات این دستگاه مقدس ملى یعنى مجلس شوراى ملى خواهند افزود (احسنت)

رئیس- آقاى وزیردارایی

وزیردارایی- بنده با این‌که در جلسه گذشته مصدع آقایان شدم و حق این بود که در این جلسه سکوت می‌کردم ولى چند نکته از بیانات جناب آقاى دکتر پیرنیا بود که به عقیده بنده اگر آن را مسکوت بگذارم مرتکب خبط و خطا شد‌ه‌ام البته فرصت آقاى دکتر پیرنیا خیلى زیاد است و بنده منتظر بودم که یک مطالعه عمیقى می‌فرمودند و یک راهنمایى می‌کردند ولى مع‌التأسف با تمام سوابقى که ایشان در امور مالى و اقتصادى دارند آن نتیجه‌ای که گرفتند وفق نمی‌داد به عقیده بنده این حرف‌ها آقاى دکتر کهنه شده و زمان هم گذشته و امروز یک دوره است که باید فعالیت و عملکرد این‌که این مخدر است و پیشنهاداتى که آورده‌اند و می‌خواهند ملت را گمراه کنند این جز این‌که جناب عالى که موافق دولت هستید بفرمایید که دولت آمده براى این‌که سرپوش روى بعضى عملیات بگذارد یک همچو کارى کرده و اجازه ندهید چیز دیگرى نبود بنده دلم می‌خواست که شما مخالف سرسخت دولت می‌شدید ولى شما که موافق دولت هستید تشریف آوردید این‌جا با لحن خیلى گرم و نرم بیان فرمودید که آقایان به این رأى ندهید این چه مساعدتى است؟ شما اگر واقعاً مطالع کردید بسیار خوب ولى اگر می‌خواهید که بنده را گمراه بفرمایید آن امر علیحده‌ای است می‌فرمایند که با فوریت و عجله و شتاب این لایحه را آورده‌اند و تقدیم مجلس کردند این لایحه در 11- 9- 33 تقدیم مجلس شده از چندین کمیسیون گذشته و چندین هفته هم هست مطرح است و دارید بحث می‌کنید پس بنابراین نه فورى بود و نه فشارى آمده که بخواهند گمراه کند و مخدر به ملت بدهند راستش این است که حقیقت این مطلب را نفهمیدم که اگر ما صراحت خدمت آقایان عرض کردیم که این مبلغ براى کارهاى عمرانى است و ضرورى است یا کجایش خواسته‌ایم تخدیر بکنیم جناب آقاى دکتر پیرنیا فرمودند که از درآمد ملى پانزده درصد بگیرید می‌شود چندین میلیون بنده می‌خواهم ببینم در کدام نقطه دنیا درآمد ملى را حساب کرده‌اند و پانزده درصدش را مالیات‏ گرفته‌اند؟ ‌این مریضى که سرکار براى او دلسوزى می‌فرمایید چندین بارخود آقا به عنوان طبیب بر بالین این مریض تشریف داشتید اگر دواى حسابى بود که این مریض را نجات می‌داد لابد تا به حال نسخه‌اش را می‌فرمودید حالا نسخه‌اش را پیشنهاد فرموده‌اید که خیلى نسخه انترسانی است و آن این است که شرکت‌هاى تولیدى و عمرانى درست کنید طولى نخواهد کشید در ظرف یک هفته‌ای که این شرکت‌ها تشکیل شد این مستخدمین زائد فوراً می‌روند

+++

در این شرکت‌ها و دیگر کسى باقى نخواهد ماند و از لحاظ درآمد هم 7 میلیون را بکنید 750 میلیون خوب آقا این مگر شوخى‌بردار است اگر وصولى 7 میلیون است یا این است که بنده نالایقم یا این‌که دستگاه خراب است اگر قسمت اول صحیح است و بنده نالایقم چطور می‌شود که این مبلغ را در ظرف یک‌ سال به 750 میلیون برسانم بنابراین این نسخه را باید خود آقا اجرای بکنند چون بنده شفایی دراین نسخه نمی‌بینم و اما راجع به مخارج و این ترتیبات بنده می‌خواستم استدعا کنم که این نسخه را خود آقا اجرای کنند نه بنده این کسر مخارج از چه راه می‌شود؟ نمی‌خواهم جسارت کنم ولى بین حرف و عمل خیلى فاصله است آقا بنده را مجبور کردند که جسارت کنم خود آقا مدتى است بنده را مستأصل کرده‌اید که جیپ به نائین بده یک جیپ هیجده هزار تومان بیست هزار تومان قیمتش است اگر بخواهم مخارج را کم کنم از کجا بدهم آقا پشت این تریبون تشریف می‌آورید 50 صفحه قرائت می‌فرمایید از حیث انشا‌ و فصاحت صحیح ولیکن پیش بنده می‌فرمایید که نائین نه بهدارى دارد نه غله دارد غله‌اش را بده جیپش را بده خوب این‌ها همه‌اش که خرج است که می‌فرمایید زیر بار دوستى نروید زیر بار تحمیل نروید عرض کردم که یک وقت صحبت براى این گالرى می‌فرمایید بنده صد در صد قبول می‌کنم و از حیث نماینده مردم بودن به بنده ارائه طریق می‌فرمایید بنده قبول می‌کنم ولى بنده خیال می‌کنم برخلاف فرمایش جنابعالى آن‌هایى که آمده‌اند این پول را به ما پیشنهاد کرده‌اند قصدشان استعمار این مملکت نبود قصدشان کمک به بهبود وضع مملکت اگر در تاریخى می‌آمدند مملکت‌ها را لم‌یزرع می‌گذاشتند و نمی‌گذاشتند تولیدشان بالا برود این سیاست رفت امروز آمده‌اند و تشکیلات مختلفى داده‌اند که بیایند به کشورها کمک بکنند سطح زندگى را بالا ببرند کارشان را انجام دهند اولاً این اعجاز شدنى نیست که امروز تا یک ‌سال دیگر بنده بتوانم بودجه را متعادل بکنم و از خرج کم بکنم با ذکر این حقیقت و تذکر این حقیقت به این آقایان گفته‌ایم آقا ما چون باید یک فرجه‌ای داشته باشیم یک کمکى بنا بکنید که ما درآمد خودمان را صرف کسر بودجه مملکت نکنیم صرف عمران بکنیم و وقتی که عمران شد درآمد مملکت بالا می‌رود و چون درآمد عمومی ‌مملکت بالا رفت درآمد وزارت دارایی هم بالا خواهد رفت مردم متوجه می‌شوند به کارهاى تولیدى چون این فرصت لازم دارد فرجه می‌خواهد در این فاصله میخواهند به ما کمک بکنند می‌فرمایید که قصد استعمار و استثمار دارند این‌طور نیست آقا بلاخره جنابعالى علاوه بر اطلاع اقتصادى‌تان در سیاست دنیا هم وارد هستید مطالعه می‌کنید می‌دانید دیگر این‌ها گذشته هر رمانى اقتضایی دارد امروز عرض کردم که مملک مشروطه است می‌فرمایید که قرض نکنیم بنده هم با آقا موافقم ولى می‌فرمایید که قرض می‌گیریم بدعادت می‌شویم آقا هم در زندگى خصوصی‌تان قرض دارید اگر می‌فرمایید باید این عادت ترک شود بد نیست می‌فرمایید باید گذشت کرد اول جنابعالى این گذشت را بفرمایید و این اضافه حقوق‌تان را نگیرید اگر هر کسى از درآمدش گذشت بکند مملکت اصلاح می‌شود نه این‌که مرگ خوب است براى همسایه گذشت خوب است براى ما بنابراین بنده می‌خواستم فقط دو نکته را تذکر بدهم که اولاً اذهان مشوب نشود که آمده‌اند چماق توى سر ما می‌زنند که این پول را بگیرید هیچ‌وقت در دنیا مرسوم نیست که یک پولى را بدهند به کسى آن هم با شرایط به این سهلى دیگر این‌که این ارائه طریق که ببنده فرمودید که بودجه را برسانم به آن‌جا بنده از خود جنابعالى انصاف می‌خواهم که اگر این کار شدنى است و براى کمک ببنده می‌فرمایید بنده نمی‌توانم این کار را بکنم دیگرى باید بکند و اگر نشدنى است براى اشکال نفرمایید که اگر بخواهند آقایان یک نام پرافتخارى در تاریخ بگذارند این قرضه را رد بکنند براى این‌که استعمار و استثمار است آقا این فرمول‌ها را بگذارید کنار به عقیده بنده مملکت محتاج اصلاحات است اگر واقعاً ... ناکرده در این‌کار ننگى است‏ و بنده آن گناه را مرتکب می‌شوم بفرمایید آقا می‌فرمایید که ما رفته‌ایم کوثر کرده‌ایم جلسه کره‌ایم که بیاییم و مردم را بد عادت بکنیم یک وقتى مثل معروفى است می‌گفتد که انگلیس‌ها تریاک را آورده‌اند باب کردند در هندوستان و ایران که مردم این کشورها بی‌حال بشوند بی‌حس بشوند که هر چه بخواهند بهشان تحمیل کنند حالا شما قرضه را با تریاک اشتباه کردید نمی‌دانم این دو چه وجه شبهى با هم دارند بنده عرض می‌کنم این اصلاحات را بدون پول نمی‌شود انجام داد اگر راه بهتر و مناسب‌ترى از این در نظر دارید بفرمایید بنده آن را پس می‌گیرم.

9- تعیین موقع و دستور جلسه بعد- ختم جلسه‏

رئیس- جلسه را ختم می‌کنم جلسه آینده روز یکشنبه خواهد بود دستور دنباله لایحه و گزارش‌هاى مربوط به قرضه آن آن روز هم برگ موافق و مخالف گذاشته می‌شود براى شور دوم قرار دارد با شوروى آقایان مسبوق باشند (تیمورتاش- کى گذاشته می‌شود؟) روز یکشنبه برگ موافق و مخالف گذاشته می‌شود.

 (مجلس یک ربع بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شوراى ملى رضا حکمت‏

+++