معرفی مقاله
[1398/11/16]
منازعه یک زرتشتی در مجلس خلیفه: کتاب «گیزستاگ ابالیش» در صدر اسلام/کرستین سی. ساهنر
«گیزستاگ ابالیش»[1]، متنی پهلوی است متعلق به قرن نهم یا قرن دهم میلادی(قرن سوم یا قرن چهارم هجری قمری). این کتاب گزارشی است از بحث و گفتگو بین یک روحانی زرتشتی و یک دوگانه‌گرای بدعت‌گزار[2] در مجلس(دربار) مأمون عباسی. این مقاله که در نوع خود اولین مطالعه عمیق درباره این اثر مهم می‌باشد، تلاش می‌کند که این متن پهلوی را با نگاهی گسترده تر اسلامی بررسی کند. نویسنده مقاله استدلال می کند که این حکایت احتمالاً یک داستان تخیلی است، اما یک پدیده تاریخی واقعی را منعکس می‌کند. آن حقیقت تاریخی عبارت است از بحث ها و مجادلات بین‌ادیانی بین زرتشتیان ، مسلمانان ، مسیحیان و یهودیان در دوره خلافت بنی عباس. بنا بر دیدگاه نویسنده مقاله، این متن، نمونه‌ای منحصر به فرد زرتشتی با موضوع ادبی است که در آن زمان بین مسیحیان رواج داشت، یعنی «راهب در مجلس امیر». از مقایسه بین گیزستاگ ابالیش و چنین متون مسیحی آشکار می‌شود که چرا عموماً زرتشتیان مباحث و مجادلات آشکار و صریح علیه اسلام ارائه نمی‌کردند، اما با جوامع غیرمسلمان با صراحت و روشنی بیشتری به بحث و جدل می‌پرداختند. به نظر می‌رسد که نویسندگان زرتشتی بیش از آنکه از اعتقادات دیگران انتقاد کنند، به توضیح و تشریح تعلیمات خود توجه می‌کردند. چنین رفتاری از زرتشتیان بدین خاطر بود که تعداد زیاد از زرتشتیانی در آن زمان به اسلام گرویده بودند. بخش پایانی مقاله حاضر به پالایش شیوه‌های قرائت متون پهلوی از طریق تجزیه و تحلیل آنها و مقایسه آنها با ادبیات و نوشته‌های سایر جوامع مذهبی در اوایل شکل‌گیری امپراتوری اسلام می‌پردازد.
درباره نویسنده:
وی نویسنده و پژوهشگر تاریخ خاورمیانه است. کارشناسی و کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه‌های پرینستون و آکسفورد و دکترا را نیز از دانشگاه پرینستون گرفته است. تمرکز اصلی مطالعات وی بر نقش غیر‌مسلمانان در جوامع اسلامی است. وی صاحب چندین مقاله و کتاب است و در برخی مجلات و روزنامه نیز مطلب می‌نوبسد.
برای شناخت بیشتر نویسنده اینجا و اینجا را کلیک کنید.
عنوان مقاله به انگلیسی:
A Zoroastrian Dispute in the Caliph’s Court: The Gizistag Abāliš in its Early Islamic Context
نام نویسنده:
Christian C. Sahner
منبع: مجله مطالعات ایران‌شناسی، دوره 52، شماره‌های 1-2، صفحات 61-83.
Iranian Studies, Volume 52, 2019 - Issue 1-2, Pages 61-83
ترجمه و تدوین: مجید سائلی
majsaeli@yahoo.com
Christian Casey Sahner
پاورقی‌ها