جلسه: 131 صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه 15 بهمن ماه 1321  

مشروح مذاکرات مجلس ملى، دوره‏13

جلسه: 131

صورت مشروح مجلس روز پنجشنبه 15 بهمن ماه 1321

فهرست مطالب:

1 - تصویب صورت مجلس‏

2 - تقدیم یک فقره لایحه قانونى از طرف آقاى نراقى راجع به اصلاح ماده 16 اساسنامه بانک ملى به قید دو فوریت‏

3 - تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقاى وزیر دادگسترى راجع به مستشار شهربانى و استرداد لایحه سابق‏

4 - موقع و دستور جلسه بعد - ختم جلسه‏

(مجلس یک ساعت و سه ربع پیش از ظهر به ریاست آقاى اسفندیارى تشکیل گردید)

صورت مجلس روز یکشنبه 11 بهمن ماه را آقاى (طوسى) منشى قرائت نمودند. (اسامی غایبین جلسه گذشته که ضمن صورت مجلس خوانده شده است

غایبین با اجازه - آقایان: رهبری، ملک مدنی، یمین اسفندیاری، ناهید، فاطمی

غایبین بی­اجازه - آقایان: مرآت اسفندیاری، تولیت، مؤید ثابتی، ارگانی، مشیردوانی، اکبر، امیر ابراهیمی، دبستانی، آصف، خسروشاهی، صادق وزیری، پارسا، کامل ماکو

دیرآمدگان بی­اجازه - آقایان: لیقوانی، نیک­پور، نصرتیان، همراز)

1 - تصویب صورت مجلس‏

رئیس - در صورت مجلس نظرى نیست؟ (اظهارى نشد) صورت مجلس تصویب شد بنده امیدوارم آقایان در آن قرار جلسه مجلس که خیلى مستحکم بودند انشاء‌الله سست نشوند (انشاء‌الله) چون یک قدرى متأسفانه مى‌بینم که تغییرى پیدا شده‏

2 - تقدیم یک فقره لایحه قانونى از طرف آقاى نراقى راجع به اصلاح ماده 16 اساسنامه بآنک ملى به قید دو فوریت‏

رئیس - آقاى نراقى‏

نراقى - آقایان به خوبى مستحضرند که یکى از موضوعات مهم اقتصادى امروز موضوع بانک ملى و توجهى است که به بانک ملى هست (صحیح است) و قیمت پشتوانه اسکناس که در بانک ملى حفظ می‌شود (صحیح است) تاکنون روى آثارى که از دوره گذشته باقى مانده بود رئیس بانک ملى را هیئت وزیران انتخاب می‌کرد یعنى طبق ماده 16 اساسنامه بانک که الان بنده براى آقایان محترم قرائت می‌کنم وزیر دارایى انتخاب می‌کرد مدیر کل بانک را ماده 16 مدیر کل بنابر پیشنهاد وزیر مالیه و تصویب هیئت

+++

وزرا برحسب فرمان همایونى براى مدت سه سال منصوب می‌گردد انتخاب قائم مقام و معاونین به معرفى مدیر کل و به موجب پیشنهاد وزیر مالیه به تصویب هیئت وزرا براى مدت سه سال صورت می‌گردد. عزل هیئت‌هاى نیز به همین ترتیب انجام خواهد گرفت.‏

مدیر کل و قائم مقام و معاونین ممکن است قبل از انقضاى مدت مأموریت خود تغییر یابند از پایان مدت تصدى ابقا شوند. ملاحظه می‌فرمایید این رئیس پست اقتصادى که حافظ اندوخته کشور است و مورد اعتماد عموم باید باشد با چه فرمول ساده انتخاب می‌شود که وزیر مالیه به میل خودش آن را در نظر می‌گیرد و با تصویب هیئت وزیران انتخاب می‌شود. در صورتى که قانون اساسى پیش‌بینى کرده است دیوان محاسبات که رسیدگى به جمع و خرج مملکت می‌کند آن هم جمع و خرجى که از تصویب مجلس گذشته است اعضا دیوان محاسبات را مجلس شوراى ملى انتخاب کند ولى مدیر کل بانک که حافظ ناموس اقتصادى کشور است و حافظ اندوخته کشور است (صحیح است) و رئیس اقتصادى مملکت است او با این فرمول و طرز ساده انتخاب می‌شود این است که بنده بعد از مشورت با عده کثیرى از آقایان نمایندگان که از جهت اطلاعات بر بنده مقدم و مرجح هستند طرحى تهیه کرده‌ایم که به امضاى بیش از شصت نفر از آقایان رسیده است و تقدیم می‌کنم (صحیح است) و مطمئن هستیم که سایر آقایان هم با این طرح موافق هستند و این را استدعا می‌کنم که با قید دو فوریت مطرح شود و تمنا دارم که در همین جلسه تصویب شود. (صحیح است)

رئیس - قرائت می‌شود.

طرح راجع به انتخاب هیئت عامل بانک ملى ایران‏

چون بانک ملى ایران بانک ناشر اسکناس و حافظ پشتوانه و اندوخته کشور می‌باشد لازم است هیئت عامل آن مورد اعتماد کامل عموم بوده و از طرف مجلس شوراى ملى انتخاب شود لهذا ماده 16 اساسنامه بانک ملى ایران مصوب 22 مرداد ماه 1317 را که مربوط به انتخاب مدیر کل و قائم مقام و دو نفر معاون او می‌باشد به طریق زیر اصلاح و با قید دو فوریت تقدیم مجلس شوراى ملى نموده تمناى طرح و تصویب آن را داریم‏

ماده 16 - براى مدیریت کل بانک ملى ایران و قائم مقام او در اول اسفند ماه هفت نفر از اشخاص مورد اعتماد و محترم کشور از طرف هیئت وزیران به مجلس شوراى ملى پیشنهاد و مجلس از بین آنها یک نفر را به عنوان مدیر کل و یک نفر را به عنوان قائم مقام براى مدت دو سال انتخاب می‌نماید و مدیر کل بانک دو نفر را به عنوان معاون خود انتخاب و با تصویب هیئت وزیران منصوب می‌شوند.

تبصره - هرگاه قبل از انقضا مدت دو سال مدیر کل یا قائم مقام او مستعفى یا فوت نماید طبق ماده فوق به جاى آن عضو تجدید انتخاب به عمل خواهد آمد.

رئیس - فوریت مطرح است‏.

دشتى - اجازه می‌فرمایید؟

رئیس - بفرمایید.

دشتى - بنده با فوریت مخالفم. عرض کنم که یک موضوع‌هایى است همان طور که آقاى نراقی به طور مقدمه اشاره کردند جزو موضوعات اساسى و مهم است و آن این است که بانک ملی ایران محل اعتبار و کانون اقتصاد و کانون حیثیات مالى این مملکت است (صحیح است) به این معنى که شما مى‌بینید هر دو تومان یا سه تومان که در دست هر پیر‌زن ایرانى است این پولش از بانک ملى است بانک ملى ضامن حیثیت مالى این مملکت و سرمایه این مملکت است از این جهت به طور کلى و به طور مسلم تمام افراد این مملکت علاقه‌مند هستند که بانک ملى معتبر باشد و خدشه وسوسه به آن سرایت نکند. (صحیح است) این البته مسلم است و تصور نمی‌کنم که هیچ ایرانى حتى ایرانى غیر وطن‌پرست هم در این باب شبهه داشته باشد همه کس علاقه‌مند است به وطنش و یک چیزهایى همه است که به پولش هم علاقه‌مند است بنابراین بانک ملى باید از یک مؤسسه

+++

معتبرى تشکیل باشد که از دسترس حوادث و هوى و هوس و کشمکش‌هاى سیاسى مصون باشد (صحیح است) چون این طور است باید قضایایى که مربوط به بانک است با یک روحیه خیلى قوى و با یک روح بى‌غرضى درش مطالعه کرد یعنى از چیزهاى سیاسى یعنى از مخالفت‌ها و موافقت‌هاى با دولت این بایستى دور باشد (یک نفر از نمایندگان - این مربوط به دولت نسبت و ارتباطى با سیاست دولت ندارد) چون احساسات خیلى در غلیان است این است که قدرى تأمل مى‌کنم. چون این طور است بنابراین به نظر بنده باید برود به کمیسیون عده‌اى که اهل حل و عقد هستند اهل فن هستند و تابع احساسات‌شان نیستند مطالعه کنند دولت هم باید بیاید نظر خودش را بدهد و به این جور دست یا چکى این طرح را تصویب نکنند (طباطبایى - صحیح است) عرض می‌کنم آقاى افشار که خودشان علاقه‌مند به بانک ملى هستند خودشان سابقه دارند که این را شصت یا هفتاد نفر امضا کرده‌اند چون شصت هفتاد نفر امضا کرده‌اند خوب است موافقت بفرمایند که پنج روز شش روز هفت روز هم درش مطالعه بشود.

افشار - ده روز است مطالعه شده در کمیسیون هیجده نفر مطالعه می‌کنند این را شصت نفر امضا کرده‌اند.

تهرانچى - مطالعه شده دیگر لازم نیست بشود.

جمعی از نمایندگان - رأى رأى.

دشتى - اجازه بفرمایید باقى عرایضم را بکنم. اگر اجازه نمی‌دهید من علاقه ندارم زیاد صحبت کنم نظر اکثریت البته قاطع است ولى بزرگ‌ترین دلیل و شایستگى اکثریتى این است که اجازه بدهد اقلیت عقاید خود را در کمال آرامى و متانت بگوید و اگر بخواهد خفه‌اش بکند به عقیده بنده صلاح نیست پس بنابراین این بهترین دلیل بر استحکام یک اکثریتى (اگر حقیقتاً یک اکثریت متکی به دلیلى باشد) این است که نباید از مخالفت بترسد و بگذارد مخالف هم حرف خودش را بزند مخصوصاً در حکومت‌هاى مشروطه باید این اصل کاملاً محفوظ باشد یعنى میدان دادن به عقاید مخلف می‌گویند ما مطالعه کرده‌ایم من تا به حال این موضوع را نشنیده بودم اصلاً امروز صبح یکى به من گفت توى روزنامه‌ها نوشته‌اند یک همچو طرحى تهیه شده است بالاخره شما خودتان اغلب آقایان مخالف بودید به این که دولت یک لوایحى دو فورى بیاورد خوتان چرا این کار را می‌کنید؟ (تهرانچى - مال دولت تصویب می‌شود) خوب مال شما هم تصویب می‌شود آقاى تهرانچى (فیاض - پس معلوم می‌شود که این مطلب قابل بحث است) بعد از آن که شصت هفتاد نفر این را امضا کرده‌اند خوب بماند ده روز دیگر تصویب بشود (تهرانچى - انتخاب باید با مجلس باشد) پس بنابراین به قول آقاى فیاض (که یک دلیل خوبى آوردند) اگر این قدر از امضا خودتان مطمئن نیستید که مبادا تزلزل پیدا شود پس این مطلب قابل بحث است این است که بنده عقیده دارم به این که آقایان از این حرارت و این احساسات و سانتیمانى که دارند پایین بیایند و اجازه بدهند رفقای‌شان صحبت بکنند و اگر این طورى که می‌فرمایید هشتاد نفر صد نفر امضا کرده‌اند و موافق هستند خوب رأى می‌دهند و به نظر بنده فوریت آن لزومى ندارد.

جمعى از نمایندگان - رأى رأى مذاکرات کافى است.

طباطبایى - بنده با کفایت مذاکرات مخالفم.

رئیس - قبل از جنابعالى چند نفر اجازه خواسته‌اند. رأى می‌گیرم به فوریت اول آقایانى که موافقند برخیزند.

(اکثر برخاستند) تصویب شد. رأى به فوریت دوم گرفته می‌شود موافقین برخیزند اکثر برخاستند) تصویب شد.

طرح قرائت می‌شود.

ماده 16 - براى مدیریت کل بانک ملى ایران و قائم مقامى او در اول اسفند ماه هفت نفر از اشخاص مورد اعتماد و محترم کشور از طرف هیئت وزیران به مجلس شوراى ملى پیشنهاد و مجلس از بین آنها یک نفر را به عنوان مدیر کل و یک نفر را به عنوان قائم مقام براى مدت دو سال انتخاب می‌نماید و مدیر کل بانک دو نفر را به عنوان معاون خود انتخاب و با تصویب هیئت وزیران منصوب می‌نماید.

تبصره - هرگاه قبل از انقضا مدت دو سال مدیر کل با قائم مقام او مستعقى یا فوت نماید طبق ماده فوق به جاى آن

+++

عضو تجدید انتخاب به عمل خواهد آمد.

رئیس - آقاى انوار

انوار - بنده کاملاً موافق هستم و یک توضیحى می‌خواهم بدهم و میل داشتم در جواب مخالفت آقاى دشتى در فوریتش صحبت کنم ایشان یک اشتباهى کردند و یک طورى صحبت کردند مثل این که احساسات مخالف دولت را در این مدخلیت دادند در صورتى که چنین چیزى نبوده اغلب موافقین دولت همه امضا کرده‌اند (صحیح است) بنده خودم که موافق دولت هستم امضا کرده‌ام غالب از رفقا هستند که موافق دولت هستند و امضا کرده‌اند (صحیح است). اصل موضوع سر دارا بودن و ندار بودن است ما معتقدیم که امروز همه هستى ما و هر چه می‌داریم توى بانک ملى است علاقه‌مندى به خودمان است حقیقتاً هیچ چیز مقدس‌تر و معتبر‌تر و با اهمیت‌تر از بانک ملى در نظر ما نیست مدت‌ها این فکر در ما پیدا شده است که این بانک ملى که محل اعتماد ما است و محل پشتوانه خودمان و اولادمان است این باید با یک ترتیبى اداره بشود که سیاست در آن نباشد به این معنى که بانک ملى ایران جز اقتصاد ایران، جز ثروت ایران، جز حفظ منافع ایران هیچ چیز دیگرى در آن نباشد، یعنى چه؟ یعنى حقیقتاً بانک ملى ایران جز جامعه ایرانى چیز دیگرى و دست دیگرى درش مدخلیت نداشته باشد، خدا می‌داند مدت‌ها این فکرها مابین عده‌اى در مجلس بوده است و دوران داشته است که یک روزى ما بتوانیم بانک ملى راز کشاکش سیاست خارج کنیم، این بانک براى ملت است براى پیره‌زن‌ها است پیره‌زن‌هاى ما چه کار به سیاست دارند مردم ما چه کار به سیاست دارند بانک ملى است محل ثروت است محل اقتصاد ما است و حل و عقد آن. کم‌کم بعد از یک نفر مرحوم میرزا محمدعلی‌ خان از حیثیت بانک ملى و از حیثیت صلاحیت ملیت دارد کم‌کم خارج می‌شود. یعنى چه؟ یعنى وقتى که ملاحظه می‌کردیم آن صداقت و آن صمیمیت و آن صداقت ایرانیت داشت یک قدرى تاریک می‌شد (صحیح است) فکرى باید کرد که این را از این مرحله نجات داد و اگر این ترتیب باقى بماند این نمی‌شود روز به روز اعضا و جوارح این مقام مقدس و هیکل مقدس که معبود ما بود داشت هى دو مرتبه یک وصله بهش وارد می‌شد، این یکى از آن یکى سئوال می‌کرد که چه شده است آقا که حیثیت و تمامیت ما دارد از بین می‌رود هر روز یک دسته یک کشمکش‌هایى می‌کنند با این که مذاکراتى که در جلسه خصوصى شد اگر نظر آقایان باشد (چون بحث نمی‌کنم) آمدن آن مأمور و صحبت کردن یک چیز خارج از عناوین دماغش را گرفت آقا بانک ملى باید براى اقتصاد باشد و از این چیزها به کلى خارج باشد، ما شب و روز آرام نداشتیم، از آقاى دشتى من تعجب دارم با صمیمیت و صداقتى که در ایشان هست چرا در این فکر نباشد که بدانند امروز دارد بانک ملى برمی‌گردد به یک وضع دیگرى ما نمی‌خواهیم به این مقام مقدس ما یک خللى وارد شود این است که با یک روح صداقت و صمیمیت و موافقتى که بنده خودم به دولت دارم این را امضا کردم و خیلى مفتخر هستم که بتوانیم بانک را از سیاست دولت خارج کنیم و به سیاست ملت و مجلس شوراى ملى نزدیک کنیم و تحت این سیاست قرار بدهیم و در واقع امروز بهترین روزها است براى مجلس شوراى ملى ایران. (صحیح است)

رئیس - آقاى بیات‏

بیات - موافقم.‏

رئیس - آقاى افشار

افشار - موافقم.‏

جمعى از نمایندگان - مذاکرات کافى است.

دشتى - بنده با کفایت مذاکرات مخالفم.‏

رئیس - بنده تصور می‌کنم اگر اجازه بدهید چند نفر از آقایان مذاکره کنند بهتر است درست است کافى است اما مثل این نباشند که گفته شود خفه می‌کنند رأى مخالفین را. اگر دلیلى در مقابل هست گفته می‌شود. آقاى طباطبایى‏

طباطبایى - عرض کنم با یک نکته‌اى که آقاى دشتى تذکر دادند بنده خیال می‌کردم آقایان خیلى بیشتر از حد معمول اجازه می‌فرمایند در این باب صحبت بشود و آن

+++

این بود که آقاى فیاض و آقاى دشتى تذکر دادند که معلوم می‌شود امضا کنندگان این طرح پشت امضا خودشان نایستاده‌اند (همهمه نمایندگان - این طور نیست) اگر اجازه داده‌اید به بنده صحبت کنم که اجازه بدهید عرایضم را بکنم این طرح را شصت نفر امضا کرده‌اند. (رضوى - خیلى‌ها هم امضا نکرده‌اند ولى موافق هستند مثل بنده) من خیال می‌کنم قریب هفتاد نفر از آقایان موافقند و با مطالعه هم امضا فرموده‌اند و نظر اکثریت هم قاطع است ما هم مطیع اکثریت هستیم ولى اجازه بفرمایید مطالب گفته شود اگر ضررى به جایى ندارد (بعضى - بفرمایید) عرض کنم اینجا صحبت شده و در طرح هم گویا اشاره شده و نام برده‌اند از اهمیت بانک از لحاظ این که مرکز اقتصادی است و پول مملکت روح اقتصاد عمومى در اینجا است از این جهت گفتیم که یکى از مهم‌ترین مؤسسات عمومى مملکت بانک است آقاى دشتى به عرض من خواهش می‌کنم توجه بفرمایید. بنده خواستم از آقایان بپرسم اهمیت خود مملکت بیشتر است یا بانک؟ (تهرانچى - بانک هم جز مملکت است) بله جز مملکت است اما مملکت جز بانک نیست شما چطور شده است که مملکتى را به دست دولت می‌سپارید اما یک جز را خداى نخواسته ما هم نمی‌خواهیم بسپاریم ..... (جمعى از نمایندگان - این هم با پیشنهاد دولت انتخاب می‌شود) صحبت شد تصریحاً تلویجاً گفتند من باید جواب بدهم اگر صحبت نشده بود من این عرض را نمی‌کردم (تهرانچى - آقا با پیشنهاد دولت انتخاب می‌شود) بله صحیح هم همین است براى این که دولت مسئول است (همهمه نمایندگان) آقا بگذارید من صحبت کنم این که طرز مجلس شوراى ملى نیست اصلاً شما دارید با یک طرح عجولانه‌اى (نمایندگان - این طور نیست آقا) را که دولت از لحاظ حفظ حقوق همین منبع اقتصادى که مورد علاقه فرد فرد آقایان و همه اهل مملکت است دارید متزلزل می‌کنید (جمعى از نمایندگان - ابداً ابداً) آقا دولت مسئول است (تهرانچى - حالا هم مسئول است) آخر اجازه بفرمایید من صحبت خودم را بکنم آن وقت بعد از من تشریف بیاورید اینجا صحبت کنید من ناچارم به هر کلمه شما جواب بدهم صحبت خودم را می‌نمایم. عرض کنم ملاحظه فرمودید در جلسه گذشته موضوع مأمورین و نمایندگان که در دیوان محاسبات شرکت می‌کنند مطرح بود و از طرف دولت چند نفر پیشنهاد شد که اینجا انتخاب بشوند آقاى دشتى اشاره کردند که بعضى مسائل هست که اینها را باید از جریان‌هاى کشمکش سیاسى همیشه دور و برکنار داشت، من وجداناً از خود آقایان می‌پرسم همان طورى که دولت پیشنهاد کرده بود به همان شکل به همان سهولت بدون توجه بدون تذکر فرد فرد ما نسبت به همدیگر این آقایان را انتخاب کردیم؟ آخر یک مسائلى است که البته نه مصلحت مقتضى است و نه نزاکت و احترام مجلس اقتضا می‌کند که بالصراحه گفته شود (مصدق جهانشاهى - بنده که از روى آزادى رأى دادم) بله همه از روى آزادى رأى دادند ولى ممکن بود که من از آقا استدعا کنم التماس کنم آقا هم نپذیرد ولی ممکن است که بنده پذیرفته باشم آخر این بانک ملى است بنده خودم شخصاً مخالفتى با این طرح ندارم ولى معتقد بودم با آن طرزى که آقاى دشتى فرمودند که این درش مطالعه بشود برود به کمیسیون که نگذاشتید، آقاى طوسى آن طرح را التفات کنید. ملاحظه بفرمایید حالا که مجلس رأى داد که به کمیسیون نرود ولى اگر استدعاى ما را پذیرفته بودند بهتر بود این عبارت هم احتیاج به اصلاح دارد (تهرانچى - اصلاح بفرمایید) مى‌نویسد براى مدیریت بانک ملى ایران و قائم مقام او در اول اسفند ماه هفت نفر از اشخاص مورد اعتماد و محترم کشور از طرف هیئت وزیران الى آخر، قانون را این طور نمى‌نویسند آقا قانون را این طور می‌نویسند: یک نفر به ریاست بانک از طرف مجلس انتخاب می‌شود. این عبارت که نوشته‌اید قانونى نیست حالا من پشت تریبون نمی‌توانم قانون بنویسم (نراقى - این از روى آن ماده قانون است که تصویب شده است) آن قانون این طور نیست (تهرانچى - اصلاح عبارتى اگر لازم دارد بفرمایید) اینجا که بنده نمی‌توانم اصلاح عبارتى بکنم

+++

خواستم عرض کنم حالا که آقایان مصر هستند به این که حتماً رأى بدهیم به این طرح این را در نظر داشته باشند که وزیر مالیه و دولت مسئولیت مستقیم در برابر مجلس دارند (تهرانچى - حالا هم همین است) در حفظ پشتوانه و حفظ مؤسسه بانک ملى ایران و این طور نیست که یک نفر رئیس بانک اینجا پیشنهاد بشود و انتخاب بشود و برود آنجا بنشیند و خودش را مسئول نداند.

رئیس - آقاى تهرانچى

تهرانچى - عرض کنم اظهار آقاى نماینده محترم این بود که اگر این طرح تصویب بشود مثل این بود که ترس داشتند که مسئولیت دولت برداشته می‌شود عرض می‌کنم مسئولیت دولت در امور مملکت در تمام قسمت‌ها سرجاى خودش باقى است و با هیچ قانونى هم برداشته نمی‌شود البته همین طور که فرمودند از همین لحاظ هم در این طرح قید شده است که چون بانک ملى که ناشر اسکناس است ام­البانک است و تمام قضایاى اقتصادى و ثروت عمومى مملکت در آنجا است و مجلس شوراى ملى هم مظهر اعتبار مملکت و اعتماد ملت و دولت است یعنى مرکز استقلال مملکت مجلس شوراى ملى است و از طرف عامه مردم هم انتخاب می‌شوند و این طرح وجهاً من‌الوجوه دخالت دولت را از بین نبرده است براى این که می‌نویسد دولت و هیئت وزیران هفت نفر را از اشخاص طرف اعتماد و محترم جامعه را پیشنهاد می‌کند و مجلس هم از بین آنها یک نفر را به عنوان ریاست بانک ملى و یک نفر را به عنوان قائم مقام انتخاب می‌کند آن وقت باز آن شخص انتخاب شده دو نفر را براى معونت خودش و اعضا هیئت مدیره پیشنهاد می‌کند به هیئت وزیران و هیئت وزیران هم آنها را انتخاب می‌کند پس طورى که ملاحظه می‌فرمایید این طرح مشارکت دولت را در این امر به کلى از بین نبرده است و مسئولیت دولت سرجاى خودش باقى است و به همان جهت که این مرکز مهم است و مرکز اقتصادى مملکت است باید رئیس آن با مسئولیت دولت و انتخاب مرکزى که مسئول امور مملکت است یعنى مجلس شوراى ملى انتخاب شود به این ترتیب که دولت پیشنهاد می‌کند و مجلس شوراى ملى از بین عده که دولت پیشنهاد کرده است انتخاب می‌کند.

جمعى از نمایندگان - مذاکرات کافى است.

نقابت - بنده اخطار نظامنامه دارم.

رئیس - بفرمایید.

نقابت - اجازه بفرمایید بنده ماده 42 نظامنامه داخلى را قبلاً بخوانم و بعد مطلب خودم را عرض کنم

(بعضى از نمایندگان - بفرمایید) ماده 42 اگر طرح قانونى که از طرف نماده پیشنهاد شده است راجع به کسى از وزراى مسئول باشد موافق اصل 40 قانون اساسى باید آن وزیر را مطلع نمود ....

جمعى از نمایندگان (با همهمه) - این طرح با دو فوریت پیشنهاد شده است اطلاع وزیر لازم نیست.

نقابت - اجازه بفرمایید آقاى انوار بنده ماده نظامنامه را می‌خوانم. مطابق اصل 40 قانون اساسى باید آن وزیر را مطلع نمود که خود یا معاون او حاضر شده مذاکرات در حضور او به عمل آید این ماده 42 نظامنامه است آمدیم سر اصل چهلم قانون اساسى چون این ماده نظامنامه اشاره به آن اصل کرده است بنده اصل چهلم را هم می‌خوانم در موقع مذاکره و مداقه لایحه مذکور در اصل سى و نهم چه در مجلس چه در انجمن تحقیق اگر لایحه مزبور راجع به یکى از وزراى مسئول باشد مجلس باید به وزیر مسئول اطلاع داده که اگر بشود شخصاً و الا معاون او به مجلس حاضر شده مذاکرات در حضور وزیر یا معاون او بشود. این اصل چهلم قانون اساسى است و آن هم ماده 42 نظامنامه بود که عرض کردم (افشار - چرا این تذکر را در موقع طرح روزنامه ندادید؟) آقاى افشار آن موقع بنده این تذکر را دادم ولى کسى گوش نداد حالا هم می‌گویم بنده قانون اساسى را قرآن این مملکت می‌دانم باید به آن توجه کرد استدعا می‌کنم توجه بفرمایید من که مخالفت با طرح نکردم فقط نظرم این است که یک امرى که در مجلس شوراى ملى یعنى در مرکز رعایت قانون می‌گذرد باید با رعایت تمام

+++

تشریفات بگذرد خواهند فرمود که این امر از امور فورى است در مورد طرحى که مربوط به جراید بود که با دو فوریت روزنامه‌هاى پانزده ساله را معاف فرمودید وزیر فرهنگ اینجا نشسته بود و جواب داد ولى الان وزیر مالیه اینجا نیست بایستى وزیر مالیه بیاید و با حضور او مطابق نظامنامه در این طرح مذاکره شود که او هم اظهار عقیده بکند و الا بنده نظر مخالفت با اصل موضوع ندارم ولکن از لحاظ رعایت قانون اساسى و از لحاظ نظامنامه تقاضا می‌کنم موافقت بفرمایند به وزیر مسئول اطلاع داده شود که در جلسه دیگر بیایند و اظهار عقیده بکنند و نظر آقایان هم تأمین می‌شود.

وزیر دادگسترى (آقاى عامرى) - علاوه بر توضیحاتى که آقاى نقابت دادند صرف­نظر از مسئولیت وزرا نمی‌شود این طرحى که مربوط به وزارت دارایى است مطرح شود و وزیر مسئول اطلاع نداشته باشد و از او مسئولیت بخواهیم در قانونى که اخیراً خود آقایان راجع به استخدام دکتر میلسپو رئیس کل مالیه تصویب فرمودید در آنجا اجازه دادید (جمعى از نمایندگان - این کار به آن مربوط نیست) خودتان در ضمن اختیارات میلسپو تصویب فرمودید که نظارت در امور مالى (جمعى از نمایندگان - این کار جز نظارت نیست) بنده از آقایان اجازه می‌خواهم عرایض خودم را عرض کنم بعد هم تشریف بیاورند آقایان جواب بفرمایند. شما حق ندارید صحبت مرا قطع کنید. عرض کنم در ماده 8 قانون استخدام او می‌گوید (رئیس - کل دارایى تصدى مستقیم نسبت به کلیه اداره امور دارایى خواهد داشت و در صورتی که احتیاجى به تجدید سازمان باشد با تصویب وزیر دارایى و سایر دوایر دولتى که بستگى مستقیم به اصول محاسبات و صرف وجوه عمومى دارند تجدید سازمان خواهد نمود) پس به طورى که ملاحظه می‌فرمایید مطابق آن اختیارات او نظارت در کلیه ادارات اقتصادى دارد اگر آن قانون تصویب شده است و این کار را جز اختیارات او گذاشته‌اید بدون این که هیچ گونه مشورتى از او بکنید چطور این طرح را تصویب می‌کنید؟!

جمعى از نمایندگان - این تعیین رئیس است مربوط به اختیارات او نیست.‏

وزیر دادگسترى - بانک هم جز مؤسسات اقتصادى است و بنده خواستم به آقایان عرض کنم که نباید یک مطلبى را که اصطکاک با یک امور اساسى مملکت دارد این را آن قدر درش عجله کرد که امروز به فردا نشود که بعد ما خودمان دچار اشکال شویم اگر یک جلسه به تأخیر بیفتد اهمیتى ندارد بعد با هم صحبت می‌کنیم اگر لازم بود که رئیس کل مالیه هم نظرش خواسته شود که بعد به او رجوع می‌کنیم و اگر مطابق قانونى که خودتان گذارنده‌اید مراجعه به او لازم نبود جلسه بعد مطرح می‌فرمایید و تصویب می‌شود.

رئیس - آقاى بیات

بیات - عرض کنم اینجا یک مذاکراتى شد که بنده لازم می‌دانم آنها را جواب عرض کنم اولاً آقاى دشتى فرمودند که در این طرح مطالعه نشده است این یک طرحى نیست که قابل مطالعه باشد یک موادى ندارد که ما بخواهیم در اطراف آن در کمیسیون مطالعه کنیم و در اطراف آن یک قوانینى را مطالعه کرده باشیم این اصولاً یک چیز قابل مطالعه نیست. یک موضوعى است که اساسنامه به مسئولیت دولت نه اختیارات دولت و به اشخاص دیگر به هیچ وجه تماس ندارد (صحیح است) این عمل نه از جنبه شخصى است و نه از جنبه دولتى و نه از نظر غیر اینها (صحیح است) فقط یک اصلى را که مجلس در نظر گرفته و چیز مهمى هم نیست. این که فرمودند که مطابق ماده نظامنامه چون مربوط به وزیرى است باید آن وزیر حاضر باشد این را هم عرض می‌کنم که این امر مربوط به هیچ کدام از آقایان وزرا نیست مربوط به بانک ملى که البته سرمایه‌اش متعلق به دولت است ولى خودش یک مؤسسه مستقلى است و یک اساسنامه براى آن مجلس گذاشته است که اختیاراتى براى بانک ملى مطابق آن اساسنامه معین شده است (صحیح است) و فعلاً جریان عمل بانک مطابق اساسنامه که از مجلس شوراى ملى در جریان است و هیچ نه مربوط به دولت است و نه به هیچ یک

+++

از وزارتخانه‌ها و سرمایه آن چون متعلق به دولت است و این مؤسسه یک شرکت سهامى است دولت هم در موقع انعقاد مجمع عمومى حاضر می‌شود و آن وظایفى را که دارد انجام می‌دهد و هیچ وزیرى در آنجا مسئولیت مخصوصى ندارد و یک مؤسسه خاصى است فقط نقطه‌نظر آقایانى هم که طرح را پیشنهاد کرده‌اند مربوط به طرز انتخاب رئیس است آن هم نظرى به رئیس حالیه و رئیس بعدی آن نیست یک پیشنهادى شده است و آن را هم اختیارش را به دولت می‌دهند که دولت یک عده را پیشنهاد کند مثل اعضا دیوان محاسبات و مجلس از بین آنها انتخاب کند دیوان محاسبات که یک اداره‌ای است و جز وزارت دارایى است کارهایى را که باید انجام بدهد مربوط به وظایف وزارت دارایى است به این نحو عمل می‌شود و مجلس این طور در نظر گرفته است که اعضا دیوان محاسبات را با این ترتیب مجلس انتخاب کند که یک اختیارات بیشترى در کارهایى که به آنها محول است داشته باشند در صورتی که جز وزارت دارایى است و تحت نظر دکتر میلسپو هم که یک اختیاراتى به او داده شده است هست اینجا هم مانعى ندارد و مجلس شوراى ملى فقط این نظر را داشته است که هفت نفر را دولت پیشنهاد کند به مجلس و مجلس هم از بین اشخاصى که پیشنهاد شده است دو نفر را یکى براى ریاست کل و یکى براى قائم مقامى انتخاب می‌کند و این هم نه چیزى است که لازم باشد به کمیسیون برود و در اطرافش مذاکرات و مطالعات بشود و به هیچ وجه مربوط به مسئولیت دولت نیست باید دولت خودش پیشنهاد کند و یک رئیس و یک قائم مقامی مجلس براى بانک انتخاب می‌کند و نسبت به اشخاصى هم که فعلاً هستند نظرى نیست و نسبت به اشخاصى هم که بعد می‌آیند نظرى نیست فقط یک انتخابى است که می‌خواهد مجلس شوراى ملى در این دو قسمت رئیس و قائم مقام به عمل آورد و آن هم البته از این نقطه‌نظر است که همان طور که اظهار شد بانک ملى بانکى است که باید ملت و دولت نسبت به آن باید نظر خوب و حسن نظر داشته باشند تا آن که بتواند این بانک کار خودش را بکند و براى این قسمت است که در نظر گرفته شده است که رئیس و قائم مقام آن از طرف مجلس با پیشنهاد دولت انتخاب شود (صحیح است) که حسن نظر و اعتماد در مملکت نسبت به این بانک برقرار باشد و فقط نظر این است و نظر دیگرى نیست. (صحیح است)

جمعى از نمایندگان - مذاکرات کافى است.

نقابت - من با کفایت مذاکرات مخالفم. توضیحى دارم راجع به کفایت مذاکرات.

جمعى از نمایندگان - رأى رأى.

رئیس - آقاى نقابت‏

نقابت - مخالفت بنده از این جهت است که اولاً از آقایان به اندازه یک دنیا از احساساتى پیدا شده است که صد در صد مبنى بر حفظ یک بنگاهى است که همه‌مان علاقه‌مند به آن هستیم و اگر بنده می‌گویم اخطار نظامنامه دارم ضمناً عرض کردم که بنده مخالفتى با فکر و اساس نظر آقایان ندارم و تقیر و تقدیس می‌کنم این افکار را ولى یک چیزی که یک قدرى مورد توجه است قضیه عدم شتاب در کار است و این قضیه همیشه مورد توجه ما است بنده شخصاً وقتى که آمدم اینجا نشستم یک یادداشتى از یکى از آقایان دوستان به بنده رسید که یک همچو طرحى است و وقتى هم این طرح خوانده شد گوش دادم ولى وقت مطالعه پیدا نکردم با این که آقایان می‌دانند من اهل مطالعه هستم قوانین را هم آوردم اینجا که مطالعه کنم ببینم یک ماده دیگرى غیر از این هست که با این ماده اساسنامه تصادم پیدا بکند یا خیر ولى مجال مطالعه براى بنده نشد مثلاً یک فکرى الان براى بنده پیدا شد و آن این است که در اینجا می‌نویسد در اسفند هر سال (بعضى از نمایندگان - هر دو سال یک مرتبه) هر دو سال یک مرتبه و معلوم نیست اول اسفند یا آخر اسفند این هیئت به مجلس شوراى ملى پیشنهاد شود و مجلس انتخاب کند اولاً از حالا تا اسفند چند روز وقت است؟ (چند نفر از نمایندگان - 15 روز) ملاحظه بفرمایید در این پانزده

+++

روز سلب صلاحیت از رئیس فعلى خواهد شد. (جمعى از نمایندگان - خیر نمی‌شود شما باید در کفایت مذاکرات فقط صحبت کنید) اگر بنا باشد آقایان این طور صحبت بکنند و مذاکرات بى‌نظم باشد که نمی‌شود در مطلب کاملاً بحث شود. آقا این مطلب درش بحث نشده و مطالعه نشده بنده خواهش می‌کنم توجه کنید من براى شما ماده 40 قانون اساسى را خواندم، ماده 42 نظامنامه را خواندم ولى در توضیحات هیچ کس جواب این مطلب را به من نداد (عده‌ای از نمایندگان - چرا جواب داده شد آقاى بیات جواب دادند) آقا صریحاً در قانون اساسى و نظامنامه داخلى معین شده است که وزیر مسئول باید حاضر باشد و فعلاً وزیر مسئول آن حاضر نیست و از طرف آقاى وزیر دادگسترى هم اعلام مخالفت شده است بنده استدعا می‌کنم آقایان توجه بفرمایند نگذارید یک مطلبى که مربوط به اساس مسئولیت دولت است در یک همچو موقع بحرانى پایان احساسات بگذرد و بنده تمنا می‌کنم از آقایان که در این کار آن قدر احساسات به کار نرود.

جمعى از نمایندگان - بحرانى نیست احساسات نیست رأى رأى بگیرید به کفایت مذاکرات.

وزیر دادگسترى - بنده بار هم قانون اختیارات دکتر میلسپو را براى آقایان می‌خوانم تا آن وقت توجه بفرمایید که مشکلى ایجاد می‌کند یا نمی‌کند ماده 8 (رئیس کل دارایى تحت نظارت کلی وزیر دارایی تصدى مستقیم نسبت به کلیه امور دارایى خواهد داشت مشارالیه با تصویب وزیر دارایى اختیار تام براى تهیه بودجه خواهد داشت و در صورتی که احتیاجى به تجدید سازمان باشد با تصویب وزیر دارایى در وزارت دارایى و سایر دوایر دولتى که بستگى با وصول محاسبات و صرف وجوه عمومى دارند تجدید سازمان خواهد نمود.) توجه بفرمایید آقایان ....

جمعى از نمایندگان(با همهمه) - بانک ملى ربطى به این اختیارات دارد صحبت تجدید سازمان نیست‏.

وزیر دادگسترى - وقت را که از دست آقایان نمی‌گیرند اجازه بفرمایید بنده عرضم تمام شود بعد از بنده بفرمایید جواب بدهید. ملاحظه بفرمایید ماده 8 این قانون می‌گوید (و حق دارد پس از استشاره با وزیر دارایى و طبق قوانین استخدامى هر کارمند وزارت دارایى یا هر کارمندى را که به اداره مالیه و با بنگاه‌هایى که سرمایه دولتى اداره می‌شوند وابسته باشد. این قسمت را خواهش می‌کنم آقایان دقت بفرمایند می‌نویسد هر بنگاهى که با سرمایه دولتى اداره می‌شود و وابسته مالیه باشد. (جمعى از نمایندگان - بانک بنگاه مستقلى است این اختیار مربوط به بانک ملى نیست)

بنده اینجا ایستاده‌ام هر وقت آقایان اجازه دادند تعقیب می‌کنم عرضم را، اینجا صریحاً می‌گوید که هر بنگاهى که با سرمایه دولتى اداره می‌شود حالا آقایان نسبت به این طرح که در این قسمت مطالعه نشده است با حال عصبانیت به فوریت رأى دادید حالا مداقه بفرمایید التفات بفرمایید که برود به کمیسیون آن وقت رأى بدهید اشکالى ندارد آقا چه ضرورت دارد که ما بیاییم و یک تصمیمى را به این فوریت بگیریم بعد هم تویش در بمانیم این که فایده ندارد.

تهرانچى - در نمى‌مانیم آقا. کافى است آقا رأى رأى‏.

وزیر دارایى (آقاى صالح) - حقیقتاً آقایان بنده نمی‌دانم چه عرض کنم چون مى‌بینم احساسات مجلس به این موضوع متوجه است از آن طرف هم بنده که ناسلامتى وزیر دارایى هستم هیچ نمی‌دانستم که یک چنین طرحى در مجلس مطرح است و یکى از آقایان نمایندگان حالا به بنده گفتند البته آقایان تصدیق مى‌فرمایند که نه دکتر میلسپو و نه رئیس بانک ملى هیچ منکر این نیستم که اختیار ما در دست آقایان نمایندگان محترم و مجلس شوراى ملى است و من این را از آقایان می‌پرسم امروز که دکتر میلسپو از آمریکا آمده است ....

(همه نمایندگان صداى زنگ رئیس)

تهرانچى - به دکتر میلیسپو مربوط نیست.‏

افشار - دکتر میلسپو هم نوکر است چه مربوط به او است

+++

نراقى - دکتر میلسپو را هم مجلس استخدام کرده است.‏

(صداى زنگ رئیس)

وزیر دارایى - اجازه بفرمایید. بنده عرض کردم اختیار بنده و آقاى میلسپو و همه ماها در دست مجلس است. (صحیح است) ولى شما نمی‌گذارید بنده یک کلمه عرض بکنم بنده که وزیر دارایى ایران شدم مگر بدون این بوده است که خود آقایان اظهار اعتماد به بنده فرمودید (صحیح است) بنابراین اینجا عرض می‌کنم یک موضوعى که راجع به ابتهاج یا رئیس مالیه است .... (همهمه نمایندگان صحبت اشخاص نیست زنگ رئیس) من به نمایندگى دولت و اعتماد آقایان نمایندگان محترم است که اینجا حرف می‌زنم و الا من چه کاره هستم آقایان یک مجالى بدهند یک وزیرى را که مستخدم خودتان قرار داده‌اید این بیاید مداخله بکند توضیح بدهد شما مستخدم مملکت و مستخدم خودتان را هم نمى‌گذارید یک کلمه حرف بزند.

(عده از نمایندگان - بفرمایید بفرمایید) بنده نمی‌خواهم بگویم آقاى ابتهاج یا کسى یا بنده ....

عده‌ای از نمایندگان - نظر شخصى نیست. صحبت اشخاص نیست ... زنگ رئیس

وزیر دارایى - من فقط این نکته را می‌خواهم عرض کنم که مجلس شوراى ملى که امروز بنده و یک نفر آمریکایى را مورد اعتماد خودتان قرار داده‌اید که کارهاى مالى این مملکت را انجام بدهد براى این است که یک کار خوب یک فکر خوبى از توى وزارت دارایى در بیاید و الا محض این نیست که ..... اگر بنده را این طور می‌دانید که یک مستخدم واقعى مملکت هستم (صحیح است) و می‌دانید که من هیچ وقت برخلاف مصالح مملکت رفتار نکرده و به ضرر مملکت اقدام نکرده‌ام (صحیح است) خدا می‌داند این مصلحت نیست که شما بدون این که یک کلمه با رئیس دارایى با وزارت دارایى در یک موضوعى که اساس کار و ریشه کار ما است صحبت بفرمایید ..... (تهرانچى - چه ارتباطى دارد) (همهمه نمایندگان زنگ رئیس) حالا هم عرض نمی‌کنم به کلى از میان برود فقط استدعا می‌کنم که یک جلسه در این موضوع تأخیر بکنند مگر کار دیگرى از این سریع‌تر نداریم؟ حالا اجازه با خود آقایان است و زیاده بر این عرضى ندارم.

جمعى از نمایندگان - رأى رأى‏

رئیس - بالاخره نظر آقاى وزیر دارایى چیست؟

وزیر دارایى - نظر بنده این است که به جلسه بعد موکول بشود.

عده‌اى از نمایندگان - رأى رأى‏

رئیس - اگر اجازه بفرمایید چند دقیقه تنفس داده شود. (همهمه نمایندگان - بعضى از نمایندگان خیر لازم نیست‏ (در این موقع نیم ساعت قبل از ظهر) جلسه براى تنفس تعطیل و به فاصله نیم ساعت مجدداً تشکیل گردید)

وزیر دارایى - قبل از تنفس مجال نشد که حضور آقایان عرض کنم منظور وزارت دارایى در این موضوع اظهار مخالفت و موافقت نیست بنده فقط خواستم به یک نکته تشریفاتى خاطر آقایان نمایندگان محترم متوجه باشد و آن این است که این طرحى که الان در مجلس شوراى ملى مطرح است اصلاح یک ماده آیین‌نامه‌ای است که آقایان همه مستحضر هستند که این آیین‌نامه .....

یکى از نمایندگان - اساسنامه‏

وزیر دارایى - اساسنامه که حالا فارسى ویژه آن را آیین‌نامه می‌گویند چون این آیین‌نامه را وزارت دارایى پیشنهاد کرده است و چون مطابق اصول حکومت‌هاى مشروطه اگر چه خود شوراى ملى همیشه رعایت می‌فرمایند هر وقت یک تغییرى در یکى از لوایحى (که وزارتخانه بخصوص مثلاً وزارت دارایى پیشنهاد کرده است) لازم بشود چون با نظر آن وزارتخانه تهیه شده است به نظر آن وزارتخانه هم می‌رسد بنده فقط تقاضایم از آقایان نمایندگان این است که این موضوع را به جلسه آینده موکول بفرمایند که این لایحه در جلسه بعد مطرح شود.

+++

رئیس - آقاى تهرانچى‏

تهرانچى - حالا که فرمودید براى مطالعه وزارت مالیه لازم است که یک مجالى و فرصتى تا جلسه آتیه داد بنده باز عرض می‌کنم همین طور که نماینده محترم آقاى بیات هم فرمودند این قدر موضوع مهم نیست که مطالعات بیشترى را لازم داشته باشد حالا هم اگر بماند تا جلسه آتیه مطالعه لازم ندارد ...

جمعى از نمایندگان - نه خیر. چرا بماند؟ مطالعه شده است.

تهرانچى - بلى مطالعه شده است و مطالعه بیشترى لازم ندارد و البته از طرف آقایان نمایندگان هم یک طرحى بى‌مطالعه تقدیم نمی‌شود (صحیح است) از طرف دیگر عرض کردم این قدرها هم احتیاج به مطالعه ندارد و حالا هم اگر مجالى لازم دارید و می‌خواهید بماند تا جلسه آتیه البته این بسته است به نظر مجلس شوراى ملى اگر مجلس موافقت دارند مانعى ندارد ولى چون جز دستور است و روى آن بحث شده لزومى ندارد بماند در هر حال بسته است به نظر مجلس (صحیح است) (عده‌اى از نمایندگان - رأى رأى)

رئیس - آقاى معدل

معدل - توجه بفرمایید به عرایض بنده دو موضوع اتفاق افتاده است در مجلس یکى قضیه طرح پیشنهاد و مذاکراتى که در اطراف آن شده است که این طور احساس می‌شود که آقایان پیشنهاد کنندگان هم تقریباً موافقند که این موضوع بماند براى جلسه آتیه. موضوع دیگرى هم که اینجا نبایستى ناگفته بماند اگر بخواهیم بگوییم بایستى به کوتاهیش بپردازیم این رویه‌ای است که امروز اتخاذ شد راجع به جلسه مجلس. عرض کنم همیشه یک اقلیتى و یک اکثریتى در مجلس شوراى ملى هست و نمی‌شود و همه افراد در مجلس در یک صحبتى که به میان مى‌آید یک رویه داشته باشند امروز دیده شد که اکثریت مجلس شوراى ملى یک نظرى داشت و می‌خواست جلسه ادامه پیدا کند و صحبت بشود ولى موجباتى فراهم آمد که مقاومت شد در مقابل این اداره بنده ذکر نمی‌کنم که از طرف کى شد ولى آنهایى که این مقاومت را کردند آنها مورد خشم و غضب ما واقع خواهند شد و ما آنها را ملامت می‌کنیم و می‌گوییم که بار دیگر این کار را نکنید و بدانید که اگر بکنید به شما توى دهنى خواهیم زد.

عده‌اى از نمایندگان - صحیح است. آفرین احسنت.

عده‌اى از نمایندگان - کافى است مذاکرات.

رئیس - آقاى امیر تیمور

امیر تیمور - مطلب به قدرى ساده است که بنده لزوم این همه مذاکرات را در اطراف آن ضرورى نمى‌بینم بنده با این که این طرح را امضا نکرده‌ام ولى بعد از این که قرائت شد و بنده مطلع شدم دیدم مطلب به قدرى روشن و سر راست است که دیدم نه به اختیارات دولت لطمه وارد مى‌آورد (صحیح است) و نه خللى به کار مملکت وارد می‌شود و خیلى به طور سهل و ساده پیشنهاد کردند که هفت نفر را براى ریاست بانک دولت هر کسى را که خودش مقتضى می‌داند به مجلس پیشنهاد مى‌کند و مجلس می‌گوید آقا این را انتخاب کنید این عمل برخلاف مصلحت کشور است نه ضررى به جایى می‌زند (صحیح است) و بنده در خارج هم حضور آقاى رئیس عرض کردم که از نظر مصلحت شما نبایستى این اجازه را بدهید که به جلسه دیگر موکول شود و از طرف دیگر تعجب بنده از آقایان وزرا است از آقاى صالح وزیر دارایى است که باید با یک فکر روشن‌تر و بازترى قضایا را توجه بفرمایند فوق‌العاده با یک فکر کوچکى در این قضیه بحث کردند قضیه به این سهل و سادگى و به این کوچکى و به این روشنى را چرا این قدر تعبیرات مختلف در اطرافش می‌کنند سرى را که درد نمی‌کند چرا دستمال مى‌بندند؟ این به ضرر مملکت تمام می‌شود آقا مجلس شوراى ملى که نباید دم گوش یکى یکى شماها بگوید که مصلحت را این طور تشخیص داده است. به هر صورت مجلس شوراى ملى از نقطه‌نظر مصالح عالیه کشور و روى این اصل تصمیم گرفته است این موضوع بشود آقایان وزرا هم از نظر همان مصلحت باید اطاعت کنند متابعت کنند و موافقت کنند (صحیح است - رأى رأى)

+++

یکى از نمایندگان - به خروج از دستور رأى بگیرید.

نراقى - رأى لازم ندارد. بماند براى جلسه بعد بنده می‌خواستم تقاضا کنم که لایحه پشتوانه اسکناس که حاضر است و طبع و توزیع شده است آن را اجازه بفرمایید مطرح شود.

رئیس - پس این بماند براى جلسه آینده؟

3 - تقدیم یک فقره لایحه از طرف آقاى وزیر دادگسترى راجع به مستشار شهربانى و استرداد لایحه سابق‏

وزیر دادگسترى - لایحه‌ای است راجع به استخدام آقاى تیمرمن مستشار شهربانى ....

امیر تیمور - آن لایحه که از دستور خارج نشده است که شما لایحه می‌دهید ....

وزیر دادگسترى - مانعى ندارد یک لایحه‌ای است تقدیم می‌شود بعد ممکن است مذاکره بشود. اگر خاطر آقایان باشد براى استخدام این شخص سابقاً یک لایحه تقدیم مجلس شوراى ملى شده و به کمیسیون ارجاع شده و مورد مذاکره هم واقع شد ولى نظر به این که آن لایحه که تقدیم شده بود اصلاحاتى لازم دارد اینک لایحه جدیدى در این خصوص به مجلس شوراى ملى تقدیم و لایحه مسترد می‌شود.

رئیس - به کمیسیون ارجاع می‌شود. آقاى طوسى

جمعى از نمایندگان - ختم جلسه

طوسى - گمان می‌کنم مذاکره که در آن اطاق و اینجا شد قرار شد جلسه آینده روز شنبه بشود و بنده می‌خواستم عرض کنم که تأخیر در موضوع و خروج آن از دستور جایز نیست (صحیح است) و استدعاى بنده از مجلس شوراى ملى این است که اجازه بفرمایند جلسه براى روز شنبه باشد.

عده‌اى از نمایندگان - یکشنبه. یکشنبه‏

تهرانچى - لایحه مطرح است تکلیف آن چه شد؟

امیر تیمور - لایحه جز دستور بود تکلیف آن معلوم نشد.

رئیس - جزو دستور جلسه آینده شده است قرار شد بماند براى جلسه بعد.

امیر تیمور - کى قرار گذاشت؟ این که نمی‌شود باید رأى گرفت.

تهرانچى - صحیح است به صرف گفته یک نفر که نمی‌شود از دستور خارج بشود بدون رأى مجلس که نمی‌شود از دستور خارج شود.

رئیس - آقاى وزیر دارایى تقاضا کردند آقایان هم بعضى‌ها موافقت کردند و گمان می‌کنم که این تقاضا کافى باشد.

4 - موقع و دستور جلسه آتیه - ختم جلسه‏

طباطبایى - ختم جلسه‏

تهرانچى - ختم جلسه را مجلس باید رأى بدهد چون فعلاً یک موضوعى است که تا رأى مجلس معلوم نشود نمی‌شود جلسه ختم شود.

دشتى - کسى مخالفت نکرده است.

جمعى از نمایندگان - به ختم جلسه رأى بگیرید.

رئیس - رأى می‌گیریم آقایانى که با ختم جلسه موافقند برخیزند (اکثر برخاستند) تصویب شد.

جلسه آتیه روز یکشنبه 18 بهمن سه ساعت قبل از ظهر دستور هم همین لایحه. (صحیح است)

(مجلس نیم ساعت بعد از ظهر ختم شد)

رئیس مجلس شوراى ملى - حسن اسفندیارى‏

+++